HRVATSKA - Kada su pojedini hrvatski mediji objavili priču objavili priču o loži biskupa Maksimilijana Vrhovca koja se nalazila u danas blizu zagrebačke Katedrale od koje je ostalo samo nekoliko tragova izbledelih fresaka, novinarima se javio jedan čovek iz Reke.
“Zanimljivo vam je sve to u Zagrebu...”, rekao je on. I potom dodao: “A šta biste rekli kad bih vam otkrio da u Rijeci postoji potpuno autentična masonska loža, očuvana kao u vreme njene gradnje 1911. godine, i za koju gotovo niko ne zna jer je spletom okolnosti ostala nedostupna javnosti?”
Loža o kojoj misterozni čovek s druge strane žice govori nalazi se u kući Sirius. Projektant zgrade bio je arhitekta Đovani Rubinič, riječki mason (rođen u Lovranu 1876. godine). Ime kuće Sirius povezano sa slobodnim zidarima. U nekim ranijim člancima spominje se i da je ta stambena zgrada u utrobi imala masonsku ložu, ali da nje više nema.
“Loža još postoji! Štaviše, ista je kao da su slobodni zidari baš malopre bili unutra”, rekao je čovek iz iz Rijeke.
Kući Sirius pod hitno treba poštena obnova. Zgrada bogata ornamentima u Dežmanovoj ulici 3 izgledom je samo nagoveštavala nekadašnju raskoš.
Ulaz je ukrašen sa dva jonska stupa. U prizemlju desno se spuštaju stepenice koje vode u podrumsku etažu. Na podu hodnika se nalazi velika zvezda u kamenu, sa pet krakova, i reč SIRIUS ispisanom u krug.
“Dole niže je još jedna manja zvezda, koja je bila kod starog ulaza u masonsko sedište, ali je pri postavljanju nekih cevi delom uništena”, kaže vodič.
Iza prve, veće zvezde drugo stepenište zmijoliko vodi dublje u zgradu. Dva sprata ispod zemlje nalazi se mala dvorana, gotovo prazna, svečanog izgleda, visine zidova pet-šest metara...
“Evo je, vidite da nisam preterivao, loža slobodnih zidara potpuno sačuvana u svom sjaju. Ovako očuvanih nema na svetu mnogo, istraživao sam malo... Pogledajte, u centralnom delu je hram i na zidu stubovi Solomonovog hrama. To su stubovi Boaz i Jakin”, pokazuje riječki domaćin.
Na poziciji hrama istočno su u zidu četiri polustuba oker boje, a iznad njih na zidu četiri venca, a potom se beli stubovi nastavljaju zidovima kroz čitav prostor. Slični stubovi stoje i na ulazu u samu zgradu i takođe predstavljaju ulaz u Solomonov hram, rađeni prema njegovu pretpostavljenom izgledu. To se temelji na verovanju da je Hiram, arhitekta Solomonovog hrama, podigao dva stuba. Desnom je dao ime Jakin, a levom Boaz. Smatra se da se iza tih imena kriju temelj i snaga, po drugom tumačenju snaga i lepota.
U skrivenoj loži je sve ostalo isto: zidovi, vrata, raspored prostorija i zidni ukrasi. Nema samo originalnog nameštaja. Fascinatno je što na toj dubini zgrade loža ima jedan luk, voltu.
“Da vam pokažem još jedan štos? Hajde svi da zaćutimo na tren...”, kaže naš domaćin, i nakon nekoliko trenutaka tišine reče: “Vidite, u centru smo grada, u podne, i baš ništa se ne čuje, samo zaglušujuća tišina.”
Šta se uopšte tačno zna o slobodnim zidarima koji su se ovdje sastajali? Iz literature je poznato da je riječka loža Sirius osnovana 1901. u kući Vajthed gde je u početku bio hram. Ložu je osnovalo deset Jevreja, tri protestanta i tri katolika.
Jedan od važnijih osnivača bio je riječki lekar i socijalista dr Samjuel Majlander, a za prvog starešinu izabran je bankarski činovnik Arturo Steinecker, čiju je impresivnu vilu u tadašnjem elitnom riječkom kvartu Belveder – u kojoj je sada Dom mladih – takođe projekovao Rubinič.