Bivši predsednik Predsedništva SFRJ, ministar spoljnih poslova Jugoslavije Raif Dizdarević (87) kaže da je 14. vanredni kongres na kojem je i sam učestvovao kao delegat u ime četiri BiH opštine, bio ''finale procesa koji je vodio ka raspadanju Jugoslavije''.
Na današnji dan prije 24 godine u beogradskom centru ''Sava'' započeo je 14. vanredni kongres Saveza komunista Jugoslavije koji je trajao dva dana, do 22. januara 1990. godine, a bio je to, po mnogima, početak definitivnog kraja Jugoslavije.
U Kongresu su učestvovali delegati iz svih tadašnjih jugoslavenskih republika i pokrajina, kao i partijski izaslanici Jugoslovenske narodne Armije.
Zbog neslaganja u rešavanju ključnih problema jugoslovenske zajednice, slovenačka i hrvatska delegacija napustile su taj skup. To je bio kraj Saveza komunista Jugoslavije, a mnogi smatraju da je time počeo raspad Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, koji će se i desiti dvije godine kasnije, već u zimu, odnosno proleće 1992. godine.
Odlazak Slovenaca na dramatičnoj sednici ispraćen je aplauzom, da bi drugog dana 14. kongresa skup napustili i Hrvati predvođeni kasnijim premijerom Hrvatske i liderom SDP Ivicom Račanom. Legendarni sarajevski ''Nadrealisti'' taj događaj su ovekovečili u skeču koji prati pesma ''Rastajemo se mi''.
Dizdarević je rekao da je na 14. kongresu upozoravao da postoji snažna orijentacija ka rušenju Jugoslavije.
''I da je 14. kongres drugačije prošao, mislim da bi teško spasili jedinstvo zemlje. Uloga Saveza komunista Jugoslavije je bila uloga jedne kohezione snage koja je imala veliki uticaj na održavanje i razvoj državnog jedinstva Jugoslavije. Već davno pre 14. kongresa došlo je do ozbiljnog narušavanja osnova jedinstva države i jačanja nacionalizma i separatizma koji se uvukao u neka rukovodstva Saveza komunista, kao što su Savez komuniste Srbije i Savez komunista Slovenije. Inače, 14. kongres je bio pokušaj spašavanja Jugoslavije. Ali, na Kongres su mnogi došli sa stavovima koji su samo produbljivali nejedinstvo i vodili ka raspadu. Sam 14. kongres značio je prvo raspad SK Jugoslavije. Međutim, to nije bio raspad partije, već, ponavljam, i Jugoslavije'', kazao je Dizdarević.
Uloga SKJ i atmosfera u zemlji, pojasnio je, bila je takva da raspad Saveza komunista nije mogao da ostane u okvirima organizacije.
''To je bio raspad državnog jedinstva Jugoslavije. Ja sam na samom 14. kongresu u nizu izjava koje sam dao za štampu tokom Kongresa neprekidno objašnjavao da se radi o jedinstvu države Jugoslavije, što se na kraju i pokazalo'', dodao je on.
Dizdarević je istakao da za raspad SKJ i Jugoslavije smatra krajnje odgovornim politiku rukovodstva Slobodana Miloševića ''koja je išla ka tome da se razara jedinstvo Jugoslavije, a da bi se nametnuo hegemoni položaj Srbije''.
''Naravno, svoj udeo je imao separatizam koji je jačao u Sloveniji. Dakle, velikosrpski nacionalizam pre svega i nacionalizmi uopšte u Jugoslaviji, a onda, naravno, i separatistička varijanta koja je jačala u Sloveniji", istakao je Dizdarević.