DOMINO EFEKAT: Referendum u Škotskoj raspirio nade separatista na Sardiniji
NJUJORK - Kakav god bio ishod referenduma u Škotskoj o nezavisnosti, samo njegovo održavanje rasplamsalo je nade separatista na italijanskom ostrvu Sardiniji, piše američki dnevnik Vol strit žurnal.
"Vremenski rokovi za naciju da ostvari nezavisnost skratili su se kada je Škotska dobila priliku da se izjasni na referendumu", izjavio je Frančisku Seda, osnivač Partije Sardinaca.
Prema njegovim rečima, glasanje u Škotskoj predstavlja istovremeno i moralnu podršku i priliku da Sardinija vidi kako da ostvari napredak u svojim separatističkim planovima. Seda (38), profesor semiotike na Univerzitetu Tor Vergata, spada među desetak političara na Sardiniji koji nameravaju da kao posmatrači prisustvuju referendumu u Edinburgu i da razgovaraju s liderima pokreta za nezavisnost Škotske.
"Želimo da otvorimo stabilan kanal za komunikaciju sa škotskim liderima", dodao je on.
Separatističke grupe širom Evrope pomno prate kampanju i glasanje u Škotskoj, čiji je ishod teško predvideti pošto su, prema rezultatima najnovijih anketa, separatistički i unionistički tabori prilično izjednačeni.
Za Katalonce i baskijske separatističke partije u Španiji, kao i za nacionaliste u Velsu i nekim delovima Italije, odluka Škota da se odvoje od Ujedinjenog Kraljevstva predstavljala bi značajan podsticaj, ocenio je Vol strit žurnal.
List navodi da koreni sardinijskog separatizma sežu daleko u prošlost. Italija je anektirala Sardiniju 1861. godine, kada je Savojsko kraljevstvo, koje je obuhvatalo i to ostrvo, ujedinjeno sa ostatkom zemlje, prvi put pod jednim kraljem. Sardinija, delom zbog geografski izolovanog položaja, ima različitu kulturu, uključujući i drugačiji jezik, i veoma tradicionalnu poljoprivedu na kojoj se temelji ekonomija. Proteklih decenija, sardinijski separatisti ojačali su na lokalnom nivou - nekoliko partija koje zagovaraju nezavisnost zastupljene su u koaliciji koja vodi region.
Godine 2012, nezvanična anketa koju je sproveo Univerzitet u Kaljariju pokazala je da bi oko 40 odsto od ukupno 1,5 miliona stanovnika Sardinije glasalo za nezavisnost od Italije. Prema istoj anketi, većina građana priželjkuje veća ovlašćenja za lokalnu vladu, koja već uživa specijalni status u poređenju s drugim italijanskim regionima.
Nemaju sve separatističke partije na Sardiniji isti program i ciljeve: Partija Sardinaca traži veća ovlašćenja za ostrvo, dok ProgReS zagovara potpuno otcepljenje i uspotavljanje nezavisne države. Neke druge stranke se, pak, zalažu za to da Sardinija uđe u politički savez sa Švajcarskom.
Paola Bonezu, politički konsultant, otišla je početkom godine u Škotsku kako bi kao volonter učestvovala u kampanji za nezavisnost. Ona kaže da nije ljubitelj vremenskih prilika u Škotskoj, kao ni piva, ali da su je iznenadile sličnosti između Škota i Sardinaca.
"Dopada mi se otvorenost prema strancima i značaj koji pridaju nacionalnom identitetu", rekla je ona.
Vol strit žurnal primećuje da postoje i znatne razlike u separatističkim pokretima u Škotskoj i na Sardiniji. Škotski separatisti, za razliku od Sardinaca, imaju jednog vođu - premijera Aleksa Salmonda.
Iv Hepbern, predavač političkih nauka na univerzitetu u Edinburgu, podseća da je referendum u Škotskoj 1979. godine propao delimično zbog toga što su separatističke stranke bile razjedinjene. To bi, prema njenim rečima, trebalo da bude pouka za pokrete na Sardiniji koje zagovaraju nezavisnost - da se ujedine i da govore jednim glasom.