U drevnom hramu otkriven nepoznati rimski bog?
Ovaj tekst je preuzet sa sajta National Geographic.
Reljef iz I veka pre naše ere na kojem je predstavljen zagonetni bradati bog koji se uzdiže iz cveta ili biljke otkriven je na lokalitetu rimskog hrama nedaleko od granice sa Sirijom. Drevni reljef je otkriven u potpornom zimu srednjevekovnog hrišćanskog manastira.
"Očigledno je bog u pitanju, ali trenutno ne možemo da kažemo koji je u pitanju.", rekao je arheolog Mihael Blumer sa Univerziteta u Minsteru, koji je vršio iskopavanje. "Postoje elementi koji podsećaju na drevne bliskoistočne bogove, tako da može biti neki veoma stari bog koji je obožavam pre dolaska Rimljana."
Raskršće kulturaHram leži na vrhu planine nedaleko od današnjeg Gazijantepa, iznad drevnog grada Doliša ili Duluka. Područje je jedno od najstarijih konstantno naseljenih regiona na Zemlji i milenijumima je bilo raskršće nekoliko različitih kultura, od persijske preko hititske do aramejske. Tokom bronzanog doba grad je bio na putu između Mesopotamije i drevnog Sredozemlja.
U 2001. godini kada je Blumerov tim prvi put započeo iskopavanja na lokalitetu, skoro ništa nije bilo vidljivo na površini. Tokom godina napornog rada, tim je konačno otkrio ruševine drevne strukture iz bronzanog doba, kao i hrama iz rimskog perioda posvećenog Jupiteru Dolišenusu, romanizovanoj verziji drevnog aramejskog boga neba i groma, koji je bio na čelu bliskoistočnog panteona.
Tokom II i III veka naše ere, kult Jupitera Dolišenusa postala je globalna religija najviše zato što su mnogi rimski vojnici bili regrutovani iz područja gde je on bio obožavam, a ti vojnici su sa sobom nosili svog boga, kaže Gregori Vulf, profesor klasičnih nauka na Univerzitetu Sent Endrjuz u Škotskoj, koji nije bio uključen u radove.
Nakon što je hram uništen, srednjevekovni hrišćani su sagradili manastir Mar Solomon na njegovim temeljima, a nakon krstaških ratova lokalitet je postao grobno mesto čuvenog islamskog sveca.
Blumerov tim je iskopavao jedan od starih potpornih zidova Mar Solomona kada je otkrio reljef koji je bio zamalterisan.
Reljef prikazuje bradatog čoveka koji se uzdiže iz biljke poput palme dok drži stabljiku druge. Dno reljefa sadrži prikaze polumeseca, ruže i zvezde. Vrh je polomljen, ali kada bi bio čitav, reljef bi imao visinu prosečnog čoveka.
"Veliko je iznenađenje što smo našli reljef na ovom delu lokaliteta.", rekao je Blumer.
Nepoznato božanstvo
Misteriozno božanstvo je možda rimski spin lokalnog bliskoistočnog boga, a poljoprivredni elementi ukazuju na vezu sa plodnošću. Međutim, osim toga, identitet božanstva je zagonetan za naučnike.
Reljef prikazuje neke elemente vezane za Mesopotamiju. Na primer, ruža u dnu može biti vezana za Ištar, dok polumesec može biti simbol sa boga meseca Sina, navodi ekspert za bliskoistočne studije Nikol Briš sa Univerziteta u Kopenhagenu.
"Donji delovi su sa Bliskog istoka, dok su gornji klasični.", rekao je Vulf i dodao: "Deluje mi kao neko ko je bio deo domaćeg, veoma lokalnog panteona."
Činjenica da se uzdiže iz biljke podseća na mitove o rođenju nekih bogova, poput misterioznog kulta boga Mitre, koji je rođen iz stene, ili grčke boginje Afrodite koja je rođena iz morske pene.
Kolaž bogIako je identitet ovog boga misterija, hibridizacija bogova nije bila neobična u to vreme, navodi Vulf. "Kada je dominantan stil u regionu grčki ili rimski, oni daju njihovim bogovima novi šmek.", kaže Vulf.
Na primer, drevnim egipatskim bogovima dodata je odeća rimskih legionara, drevnim bogovima Mesopotamije, koji su obično predstavljani kao kamenje ili meteoriti dobili su ljudska lica.
Najveće šanse da se otkrije identitet ovog misterioznog božanstva su da se pronađe slična predstava negde uz natpis koji opisuje ko je. Poziv u pomoć takođe može doprineti cilju. Ponekad se otkrića široko distribuiraju i "neko može doneti svoj mali predmet koji ima u privatnoj kolekciji i reći, 'Mislim da je ovo ista osoba'.", rekao je Vulf.
SA SAJTA NATIONAL GEOGRAPHIC PREPORUČUJEMO JOŠ: