POLA MILIONA ALBANACA SU PRAVOSLAVCI: Crkva u velikom uzletu ponosi se manastirima i crkvama!
Između 260.000 i 520.000 Albanaca su pravoslavne vere, iako gotovo da nema nikakvih zvaničnih podataka o tome! Albanska pravoslavna crkva je, posle pada Berlinskog zida i kraja državno proglašenog ateizma, odlučno obnavljala ruševine jer su za vreme diktature Envera Hodže gotovo sve crkve sravnjene sa zemljom.
Smatra se da je u Albaniji, pre 1945. bilo više od 1.600 manastira i crkava. Navodi se da je od 440 pravoslavna sveštenika samo 22 preživelo teror režima i to tako što su postali zanatlije. Crkve koje su preživele rušenje pretvarane su u garaže i magacine, i ostavljane da propadaju.
Albanska pripada takozvanoj "novokalendarskoj crkvi", kao i Grčka pravoslavna crkva, što znači da se Božić slavi po Gregorijanskom kalendaru, 25. decembra. Zanimljivo je i to da je saradnja sa Grčkom crkvom na veoma visokom nivou, a čak mnogi misle da su pravoslavni Albanci zapravo Grci! To nije slučajno jer su brojni albanski sveštenici školovani u Grčkoj, pre formiranja Bogoslovije u Draču.
Bogomolje u okolini Korče spadaju među najlepše pravoslavne crkve na svetu! Ovaj region, koji se nalazi u blizini granice sa Grčkom i Makedonijom, centar je pravoslavlja u Albaniji. Smešten je, u blizini tromeđe sa Grčkom i Makedonijom, u podnožju planine Morave na uzvišenju Sveta Tana. Početkom srednjeg veka, Korča postaje urbani centar sa crkvom iz 9. veka, koja je obnovljena u 14. veku.
Privlači pažnju i malena Bogorodičina Crkva - Svete Marije, smeštena na vrhu uzvišenja u selu Mborja, na padini planine Morave. Ova crkva posvećena je Hristovom Vasrksenju i potiče iz 13. veka. Sagrađena je od kamena i drvenih greda sa ovih prostora, u obliku trolista, sa malom kupolom na vrhu. Freskoslikarstvo u ovoj crkvi važi za jedno od najboljih na Balkanu.
Kompleks nove Saborne crkve Vaskrsenja Hristovog sastoji se od Saborne crkve, kapele, zvonika, sedišta Svetog Sinoda, i kulturnog centra. Arhitekturalni koncept Saborne crkve zasniva se na rotundi, koja oslikava ideju vremena bez konca (večnost). Glavna osa (koja povezuje zemlju sa nebesima) je centar čitavog kompleksa i središte ogromnog krsta čija je dužina impozantnih - 49 metara. Crkva ima ogromnu kupolu čiji je prečnik 26 metara i visina 23 metara, kao i zvonik koji se nalazi pored crkve i koji je visok 46 metara.
Pored onih u Korči, među najlepše crkve na svetu ubrajaju se i crkva u Pogradecu, katedrala u Beratu, katedrala u Draču, manastir Ardenica, Sveti Nikola u Mezopotamu...
Albanska pravoslavna crkva u rangu arhiepiskopije
Albanska pravoslavna crkva, ima rang arhiepiskopije. Sedište je u Tirani, a danas je jedna od najaktivnijih pomesnih crkava na čijem tronu sedi Blaženjejši arhiepiskop tiranski i sve Albanije Anastasije, koji je grčkog porekla. Bogosluženje se obavlja na albanskom i grčkom jeziku.