NAJVEĆI SRPSKI PORAZI I POBEDE: Početak kraja carstva!

Srbima se osvetila samouverenost. Poraženi su do nogu, a Turci su sebi otvorili vrata ka Evropi

Zašto se ratovalo

✖ Najstariji srpski izvor, „Zapis monaha Isaije“ kao povod za početak sukoba navodi nameru despota Uglješe Mrnjavčevića, da zajedno sa svojim bratom kraljem Vukašinom istera Turke iz Makedonije. Turske teritorije na Balkanu u to vreme nisu bile velike, ali su Osmanlije držale nekoliko dobro utvrđenih gradova, između ostalog i Drinopolje, što im je predstalvjalo dobru osnovu za dalja osvajanja. Uglješa je odlučio da iskoristo zauzetost sultana Murata u Maloj Aziji, da bi osvojio Drinopolje, koje je čuvao manji turski granizon pod komandom Lala Šahina.

Uoči bitke

✖ Srbi su se ulogorili na dan hoda od velikog utvrđenog grada Jedrena, pored mesta Černomen na reci Marici. Tu su primili izaslanike Lale Šahina koji je, prema nekim turskim arhivama, Mrnjavčevićima predložio da im se preda ako onu odustanu od napada i razaranja grada. Njegovi izaslanici, međutim, imali su zadatak i da špijuniraju protivnika, pa su uočili da su Srbi, zbog svoje brojen nadmoćnosti, toliko uvereni u pobedu da čak nisu postavili ni straže oko velikog logora.

Kako je tekla bitka

✖ U noći između 26. i 27. septembra 1371. godine turska vojska neopaženo je opkolila srpske snage. Pre svanuća počeo je opšti napad koji uspeh, između ostalog, duguje i iznenađenju i panici koja je zahvatila nepripremljene srpske ratnike. Turski horiničar beleži da „u zabuni i u neprilici niko nije znao šta da radi u noćnom mraku... i konji su se poplašili i pootkidali te opštu zabunu uveličavali... kada je počelo svitati Srbi su žalosno grunuli u bekstvo, mada ih niko nije gonio...” A srpski srednjevekovni pisac monah Isaija kaže da „veoma veliko mnoštvo - jedni od oštrice mača umreše, drugi u ropstvo odvedeni beše, a neki od njih spasoše se i begstvom dođoše”.

Uglješa Mrnjavčević je teško ranjen u boju i od rana je preminuo i sahranjen u mestu zvanom Haramanlija. Vukašinov grob se ne zna. Prema narodnoj pesmi „Marko Kraljević poznaje očinu sablju”, ranjenog Vukašina nosila je „mutna i krvava Marica”, sve dok ga nije ubio neki Turčin, želeći da se domogne njegovog oružja i „divnog odijela”.

Šta je bilo posle

✖ Srpski je poraz bio je potpun, ali ga Turci nisu odmah iskoristili, najviše zato što im se dobar deo vojske nije nalazio u Evropi - glavnina turske vojske zajedno sa sultanom Muratom ratovala je tada u Anadoliji protiv suparničkih seldžučkih begova. Osim toga, Turci ni sami nisu bili potpuno svesni kolikog je obima njihova pobeda na Marici. Tek nekoliko godina kasnije oni su svoje snage usmerili na Balkan.

Posledice

✖ U boju na Marici turska sila je slomila najopasnijeg vojničkog protivnika na Balkanu. Samo šesnaest godina od smrti Dušana Silnog, njegovo carstvo se raspalo, a Marko Kraljevič, braća despot Dragaš i gospodin Konstantin Dejanovići u Makedoniji, kao i vojvoda Bogdan, postali su Muratovi vazali. Vladimir Ćorović piše: „Put za dalja osvajanja bio je otvoren sve do Morave na severu i Neretve na zapadu. Srbija je ovim udarcem odjednom survana u red država drugog i trećeg reda, kojoj je posle toga ne samo nedostajala snaga nedavnog Dušanovog vremena, nego i vera u nju... Od te godine počinju Turci da šire svoju vlast nad Južnim Slovenima.“

Srpsko-turski rat u srednjem veku

Trajao je od 1343. do 1371. godine i okončan je propašću srednjovekovne srpske države.

Srb-sindigi

Mesto gde se odigrala bitka na Marici i danas se zove “Srb-sindigi”, odnosno “Srpska pogibija”. Unarodu se za nekakav gubitak odomaćila uzrečica “odnela ga mutna Marica”, kao podsećanje na “mutnu i krvavu reku” reku koja je posle bitke “pronosila konje i kalpake, ispred podne ranjene junake.”

Sutra: Najveća bitka posle Kosova

TAGOVI