U ŠTA SU VEROVALI SRBI PRE HRIŠĆANSTVA: Da li znate ko je Sveti Ilija Gromovnik?

Profimedia

Panteon Južnih Slovena najteže je rekonstruisati, jer su oni rano potpali pod neposredni uticaj vizantijske civilizacije i hrišćanske religije.

Sloveni su u vreme naseljavanja Balkanskog poluostrva verovali u jednog vrhovnog boga, i to boga munje Peruna, kome su bila podređena božanstva nižeg reda. Možemo povezati staru slovensku mitologiju sa mnogo poznatijom grčkom, jer ima mnogo gotovo istovetnih. Perun je sličan Zevsu, Vesna, boginja proleća Demetri, Dabog Hefestu, Kolovrat Apolonu.
Profimedia 
Slavlje Peruna (Foto: Profimedia)

Kako su u toponomastici južno od Dunava mnogi tragovi imena Peruna, može se pretpostaviti da je kod Južnih, kao i kod Istočnih Slovena, Perun bio vrhovni bog. U toponimima ima tragova i o Velesu, o čijem se liku i funkcijama kod Južnih Slovena može indirektno suditi po opisima Svetog Save, koji je, po srpskom narodnom predanju, prvenstveno prosvetitelj, pokrovitelj i zaštitnik stoke.

Simbol Kolovrata (Foto: Profimedia)

Njemu bi bio blizak i Dabog ili Dajbog iz srpskih priča, crno i hromo božanstvo donjeg sveta, gospodar mrtvih, zaštitnik stada, ali i vukova, koji je nazivan i Daba, Dabo ili Hromi Daba. Dabog je istovremeno i bog plemenitih metala, zlata i srebra, pronalazač i zaštitnik kovačke veštine.
Wikipedia 
Sv. Sava (Foto: Printscreen)

Posle prihvatanja hrišćanstva, funkcije Daboga prenesene su na velike hrišćanske svece (Sv. Jovana, Sv. Savu, Sv. Arhanđela, Sv. Đorđa, Sv. Nikolu), a njegov lik je preobražen u sotonu i Hromog Dabu, dok je Perun pretvoren u Iliju Gromovnika

Jedna od hipostaza Dabogovih je verovatno i Vid, božanski vidar čije je ime sačuvano u velikom srpskom prazniku Vidovdanu.
Profimedia 
Proslava Vidovdana na Gazimestanu (Foto: Profimedia)

Car Trojan sa tri glave, koji se pominje u jednoj skaski, verovatno je božanstvo blisko Triglavu jer je opisan kao noćni konjanik. Kako se u jednoj slovenačkoj bajci pominje čarobnica Mokoši, moguće je da je boginja Mokoš nekada bila poznata Južnim Slovenima.

(opanak.rs/EPK)