7 priča o prvim srpskim vladarima (1)

Predstavljamo neke od naših župana, kneževa i kraljeva prednemanjićkog doba

Najviše informacija o naseljavanju Srba i prvim kneževima daje car Konstantin Porfirogenit, mada su oni prilično šturi

1. Dolazak na Balkan i vlast Višeslava

Kada se dotakne priče o istoriji našeg naroda, većina Srba ili misli da ona počinje usponom Nemanjića kao vladarske dinastije, ili, što je zabrinjavajuće, veruje u pseudoistoriju i bajkovite falsifikate o tome kako su „Srbi narod najstariji“. Ipak, istorija Srba pre vladavine Stefana Nemanje i njegovih naslednika izuzetno je bogata i bez izmišljanja priča o tome da su Adam i Eva u Edenskom vrtu nosili šajkače i opanke.

Veliki deo Dalmacije

U „Istoriji naroda FNRJ“ piše da se „najstariji posredni podatak o balkanskim Srbima nalazi se u imenu Gordoservona u Bitiniji, koji se pominje 680/1. godine; ime je nesumnjivo dobio po Srbima koje su Vizantinci preselili u Malu Aziju“.

„Po imenu oni se izričito pominju već kao ‚narod koji drži veliki deo Dalmacije (stare rimske provincije)‘ tek u vezi sa ustankom Ljudevita Posavskog (822)“, piše u knjizi.

Ipak, prve opširnije vesti o Srbima imamo tek iz spisa Konstantina Porfirogenita.

„Treba znati da su Srbi potomci nekrštenih Srba, koji se još zovu i Beli, koji žive sa one strane Turske (Mađarske), na mestu koje se kod njih naziva Bojki, gde im je susedna Franačka, kao i velika Hrvatska. Pošto su dva brata nasledila na vlasti svoga oca u Srbiji, jedan od njih uzeo je polovinu naroda i prebegao u Irakliju, caru Romeja, i taj isti car ga je primio i za naseljavanje mu dao mesto u Solunskoj temi Serviju (Srbica), koja od tada nosi taj naziv. Posle nekog vremena su ti isti Srbi odlučili da se vrate u svoje zemlje i car ih je pustio. Kada su prešli Dunav, oni se pokaju i preko stratega koji je tad bio u Beogradu, jave caru Irakliju da im on da drugu zemlju za naselje. I pošto sadašnja Srbija i Paganija i zemlja Zahumljana i Travunija i zemlja Konavljana, beše pod vlašću cara Romeja, a bile su opustošene od Avara, to car u ovim zemljama naseli iste Srbe i oni behu potčinjeni caru Romeja, a car ih pokrsti dovevši sveštenike iz Rima i, naučivši ih da pravilno vrše dela pobožnosti, izloži im hrišćansko učenje“, piše Porfirogenit.

Prvo ime

Pošto ovaj vizantijski car ovo piše u 10. veku, pitanje je koliko su iznete činjenice tačne. Međutim, ono što je zanimljivo u njegovom tekstu jeste spominjanje prvih imena srpskih vladara, koje su istoričari nazvali Vlastimirovići ili, mnogo ređe, Višeslavići i Vojislavići.

„Pošto je umro onaj isti arhont (knez) koji je prebegao caru Irakliju, njega je nasledio u vladavini njegov sin, a zatim njegov unuk, i tako redom arhonti iz istog roda. Posle izvesnog broja godina od njih se rodio Višeslav, a od njega Radoslav, a od njega Prosigoj“, piše Konstantin Porfirogenit.

Iako o Višeslavu ili, kako drugi tumače grčku verziju imena, Vojislavu nema mnogo podataka, pretpostavlja se da je vladao od 780. do 814. godine. Njegovo ime, kao i imena prvih njegovih naslednika su slovenska.

SVEVLAD I SELIMIR

U „Letopisu popa Dukljanina“ spominju se imena još nekih prvih srpskih vladara - Senubald ili Svevlad, Selimir i Vladin ili Vladan. Ipak, pošto o njima nema nikakvih podataka, smatra se ili da je reč o legendarnim likovima, ili pogrešno identifikovanim vladarima.