Porodica Mladenović je sasvim slučajno na svom imanju u selu Gračac kod Vrnjačke Banje, otkrila naselje staro 3.500 godina.
Taj arheološki lokalitet otkriven je sasvim slučajno, kada je vlasnik imanja Života Mladenović, kopajući da posadi voće, više puta nalazio razne arheološke ostatke.
Stručnjaci kraljevačkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture su istraživali to nalazište i otkrili ostatke naselja iz bronzanog doba.
"Pronađeni materijal ukazuje da je reč je o naselju koje je u to vreme postojalo u dolini Južne i Velike Morave, a to je paraćinska kulturna grupa. Inače, ovo je jedini lokalitet pronađen duž Zapadne Morave, na potezu od Kraljeva do Kruševca. Otkriveni predmeti biće konzervirani i predati Narodnom muzeju u Kraljevu, a na osnovu predstojećih analiza odlučićemo da li su neophodna dalja iskopavanja", kaže arheolog Marija Aleksić Čevrljaković.
Lokalitet na kojem se radovi izvode, uz dozvolu Ministarstva kulture i informisanja, otkriven je zahvaljujući Životi Mladenoviću koji je, na svom imanju, još pre dvadesetak godina pronašao bronzanu šnalu prilikom sadnje voća, a godinama kasnije i keramički ćup sa platinom i druge predmete.
"Prilikom sadnje voća, stalno sam nalazio pojedine predmete. Prvo sam pomislio da su predmeti bakarni ili keramički, ali onda sam vremenom shvatio da oni nisu iz nekog skorijeg datuma, nego da datiraju iz praistorijskog doba. Sve sam to odnosio u vrnjački Kulturni centar ili Narodni muzej u Kraljevu", ispričao je Mladenović.
200.000 dinara za arheološka istraživanja
Arheološka istraživanja stručnjaka kraljevačkog Zavoda za zaštitu spomenika kulture sa 200.000 dinara finansira opština Vrnjačka Banja.
"Želimo da saznamo šta je u davnim vremenima bilo na našim lokalitetima", pojasnio je Boban Đurović, predsednik opštine Vrnjačka Banja.
Bronzano doba
Na osnovu pronađene keramike, naselje nađeno na imanju porodice Mladenović zasada se datira u pozno bronzano doba. Debljina kulturnog sloja na istraženoj površini ukazuje da je naselje kratko vreme bilo u funkciji, što ukazuje i na njegov sezonski karakter. Arheolozi i istoričari kažu da je istraživanje kulturnih grupa u dolini Zapadne Morave veoma važno, naročito na potezu prema Kraljevu i Čačku, koji su kroz istoriju činili prirodnu granicu različitih kultura i uticaja. Kako navode, u periodu kasnog bronzanog doba, iz kog potiče i otkriveno naselje, došlo je do stvaranja etničke osnove naroda koji su bili nosioci gvozdenog doba ovog dela Srbije.
(Blic/Nenad Božović)