Izložba Arhiva Srbije pod nazivom „Srbija i Srbi 1914–1918“ otvorena je 13. jula 2017. godine u Regionalnoj skupštini Friuli Venecija Đulija u Trstu, u danima održavanja Samita zemalja Zapadnog Balkana. Na otvaranju izložbe su govorili: Franko Jakop (Franco Iacop), predsednik Regionalne skupštine Friuli Venecija Đulija, Aleksandra Fulgosi, pomoćnik ministra kulture i informisanja Republike Srbije, dr Miroslav Perišić, direktor Arhiva Srbije i Zlatimir Selaković, predsednik Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu.
Franko Jakop je naveo da Samit zemalja Zapadnog Balkana pokazuje značaj susreta i zajedničke konstrukcije prostora Evrope koji treba dalje razvijati oslanjajući se na sve što je bilo važno u prošlosti, a da se izložba koju je priredio Arhiv Srbije odnosi na period koji je imao dramatičan značaj za Evropu i koji je uticao na sve evropske zemlje, a da istovremeno pokazuje i drugačiju sudbinu koju su imali stanovnici Trsta u odnosu na druge krajeve današnje Italije.
U ime Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije Aleksandra Fulgosi je istakla značaj Arhiva Srbije kao ustanove kulture u kojoj se čuva više od pola miliona dokumenata o Prvom svetskom ratu i naglasila ulogu i važnost rada arhivskih stručnjaka u odabiru dokumenata, pre svega kada je potrebno obuhvatiti ključne istorijske događaje, a istovremeno prikazati i sudbinu običnog čoveka posredstvom dokumenata i fotografija.
Dr Miroslav Perišić je podsetio na značaj saradnje Arhiva Srbije sa Regionalnom skupštinom Friuli Venecija Đulija i Srpskom pravoslavnom crkvenom opštinom u Trstu na osnovu koje je nastala izložba, a kao posebne primere ratne humanosti i solidarnosti naveo je izložene dokumente o radu Valjevsku bolnice 1914–1915. godine u kojoj su zajedno lečeni srpski i zarobljeni austrougarski vojnici, kao i dokumente o srpsko-italijanskim odnosima koji govore o humanosti italijanskih vojnika u Valoni 1916. godine kada su podigli spomenik i sahranili stradale srpske vojnike čije su ostatke tu zatekli.
Zlatimir Selaković je naveo da je na izložbi predstavljena arhivska građa iz fondova i zbirki Arhiva Srbije i Arhiva Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu, kao i da su bogato nasleđe i kultura Srba u Trstu dugo bili skriveni od očiju javnosti, ali da je njihovo predstavljanje važno u cilju integrisanja u zajednicu, uz istovremeno očuvanje identiteta.
Izložbena postavka prati istoriju Srbije i sudbinu srpskog naroda u Prvom svetskom ratu, a posebne tematske celine posvećene su srpsko-italijanskim odnosima i srpskoj zajednici u Trstu u periodu od 1914. do 1918. godine. Posebna pažnja posvećena je dokumentima koji svedoče o primerima stradanja, humanosti i solidarnosti, a odnose se na rad Valjevske bolnice 1914–1915, školovanje srpskih đaka i studenata u Italiji, kao i na svedočanstva o pritiscima kojima je bila izložena srpska zajednica u Trstu od strane austrougarskih vlasti.
Izložbenu postavku prati bogato ilustrovani, dvojezični katalog na srpskom i italijanskom jeziku. Autori izložbe i kataloga su dr Miroslav Perišić i Jelica Reljić.
Otvaranju izložbe su prisustvovali Vojko Volk, generalni konzul Republike Slovenije u Trstu, predstavnici medija, javnog i kulturnog života grada Trsta i Beograda, kao i predstavnici i članovi srpske zajednice u Trstu.
U Beogradu, 13. jula 2017. Centar za informacije
(Kurir.rs/Arhiv Srbije)