BITKA ZA NEBO KRAJINE: Hrvati su poslali sve svoje migove, ali svi su se vratili IZREŠETANI! A onda su poleteli orlovi iz Republike Srpske...
Na današnji dan navršava se 22 godine od početka hrvatske vojne operacije “ Oluja” u kojoj je prognano sa ognjišta više od 220.000 Srba, a najmanje 2.000 je ubijeno iako konačna cifra još uvek nije utvrđena. Kad se spomene "Oluja" obično se misli na akcije kopnene vojske, ali nebo nad Krajinom bilo je krcato borbenim avionima koji su izvodili udare po vojnim i civilnim ciljevima. Iako se tvrdilo da Srpska vojska Krajine (SVK) nije pružala otpor hrvatskim avionima podaci koje Kurir ekskluzivno objavljuje dokazuju sasvim drugu realnost na terenu.
Dan pre početka Oluje, 3. avgusta 1995, u akciju krenule su jedinice HVO koje su udarile na snage VRS na pravcu Glamoč- Vitorog kako bi vezali snage generala Mladića za sebe i sakrili stvarne namere HV za koju se znalo da će udariti na Krajinu, ali ne i kad. Istog dana nad Krajinom pojavili su se američki avioni koje su nišanski radari PVO SVK ozračili. Kao odgovor na aktivnosti radara PVO SVK 4. avgusta 1995 u rano ujutro oko 4 časa baš kada je počeo artiljerijski udar na Krajinu američki borbeni avioni uništavaju dva radara SVK.
Američka avijacija je ometala komunikaciju između srpskih snaga, tako da je komandni sektor SVK bio u potpunosti odsečen. Naime u prvom danu hrvatske agresije na RSK američke mornaričke vazduhoplovne snage napale su položaj PVO SVK, pod izgovorom da je sa njega vršeno ometanje radarima.
Istog jutra sat vremena od početka napada u akciju su krenuli i hrvatski migovi -21 bis. Prvi udar usledio je oko 6 sati kada su uništena radio-relejna čvorišta Ćelavac i Magavčevac i komandno mesto brigade u selu Bunić u Lici. Udar je nanesen po mestu Banski Grabovac i položaji SVK na koti 160 kod Petrinje i koti 206 na ušću Gline u Kupu.
" U operaciji je angažovano 13 aviona Mig -21 bis. U protivvazdušnoj odbrani zone Ivanić Grad - Kutina i zoni oko Sinja angažovana su još četiri miga 21. Tokom prvog dana od dejstava vojnika SVK oštećena su četiri hrvatska MiG -21, koji su gađani pešadijskim oružjem i PVO mitraljezima. Tri su posle zamene motora iste noći vraćeni u jednice, dok je četvrti zbog oštećenja krila i horizontalnog repa ostao na remontu. Prvo borbeno dejstvo izvršio je pilot Marijan Batarilović, pišu u svojoj knjizi Vazduhoplovne snage bivših republika SFRJ 1992-2015 Danko Borojević, Dragi Ivić i Željko Ubović.
Oni navode da su relejno čvorište Ćelavac pogodile dve probojne avio bobe BeTAB -500, šest nevođenih raketa S-24B i 64 nevođene rakete S-5KP ispaljeni sa migova koji su poleteli sa aerodroma Pula. Po relejnom čvorištu Magavčevac dejstvovala su dva MiG-21 koji su poleteli sa Plesa. Na čvorište je ispaljeno 128 nevođenih raketa S-5MO. Komandno mesto 18. brigade SVK u Buniću gađala su dva MiG -21 koji su poleteli sa Plesa.
Prvi dan Oluje završeno je sa 16 avio poletanja MiG-21 bis u cilju vatrene podrške KoV i 13 avio poletanja u cilju lovačke zaštite. Prvog dana angažovani su helikopteri Mi -8MTV -1 koji su izveli šest poletanja u kojima su prevezli 18 radnika.
" Drugog dana operacije HV je iz upotrebe izacilo centar veze Zrinjska gora, neutralisalo položaje SVK na koti Generalovo brdo kod Petrinje, položaje SVK kod Turnja i uništeno više oklopnih i motornih vozila zapadno od Knina. U napadu je angažovano 11 aviona, dok su PVO zaštit angažovana tri aviona u zoni Ivanić Grad i Sinj. U ovoj operaciji streljačkom vatrom sa zemlje oštećeno je pet aviona MiG- 21. Po pozivu učestvuju po prvi put i borbeni helikopteri Mil Mi -24 i to dva komada koji su na oklopne i utvrđene ciljeve utrošili po dve rakete 9M-114K. Angažovani su i transportni helikopteri Mi -8MTV -1 iz baza Lučko i Divulje koji su obavili 76 letova prevezli 73,5 tona tereta i 415 ljudi. Angažovani su i avioni An -2 sa aerodroma Pleso koji su izviđali teren nad Krajinom sa dva poletanja, pišu trojica gorenavedenih autora u svojoj monografiji.
U ranim jutranjim časovima 5. avgusta došlo je do masovne pojave izbeglica iz RSK koji su počeli da ulaze u RS kod Novog Grada.
"U isto vreme sa aerodroma Udbina počelo je izvlačenje tehnike i ljudstva u pravcu RS i aerodroma Mahovljani. Sve što je bilo ispravno od borbene tehnike sa aerodroma Udbina prebačeno je i preleto na Mahovljane. VRS je na aerodromu Udbina ostavila nekoliko neispravnih aviona. Većina vraćene tehnike pridruženo je 92. mešovitoj avijacijskoj brigadi Vi PVO VRS. Tokom burnih događaja oko sudbine Krajine, orlovi V i PVO VRS u više navrata dejstvovali su po položajima HV, težišno u Lici i baniji i zaštiti i izvlačenju SVK. U RS izvučena su i ubojna sredstva za koje je V i PVO VRS pokazalo intersovanje. Bile su to TV vođene rakete V-Z AGM -65B Meverik i kasetne bombe BL-755, kao i dve baterije RS Z-V 2K12 Kub-M. Svedoci negiraju da su avioni MiG-21 RV Hrvatske dejstvovali po aerodromu u cilju sprečavanja izvlačenja tehnike budući da je sva tehnika 5. avgusta u ranim jutarnjim časovima preletala za mahovljane i prevezena motornim vozilima u skladišta u okolini Banjaluke... Trećeg dana hrvatska je ponovo angažovala dva MiG -21 da patroliraju u zoni Ivanić Grada gde zbog jake sumaglice i niskog leta nisu uspeli da presretnu dva aviona Vojske Republike Srpske. Tog dana dva aviona su uništila i most kod Male Gline a za uništenje iskorištene su 4 avio bombe BM -250 i četiri nevođene rakete S-24B.. Angažovana su ponovo dva helikoptera Mi -24, avion An -2 kao izviđač, a transportni helikopteri Mi 8MTV -1 izvršili pet letova i prevezli 19 ljudi, ističu autori u svojoj monografiji.
Tog dana zabeležno je i da su dva orla J-22 iz sastava V i PVO VRS dejstvovala po petrohemijskom postrojenju u Kutini u dubini hrvatske teritorije. Oni su do objekta napada došli na maloj visini pred sumarak oko 19.30 časova. Njih je pokušao da presretne hrvatski MiG-21 iz zone patroliranja Ivanić Grad - Kutina. Pilot je vizuelno uspeo da otkrije jednog "orla", ali se avion izvukao prelaskom na let na maloj visini i ulaskom u zaklon sumaglice. Hrvatski izvori navode da je dejstvovano saćastim lanserom nevođenih raketa kalibra 57 mm. Hrvatska navodi da su piloti namerno promašili rezervoar amonijaka i raketama opleli po livadi, jer su navodno bili svesno kakvu ekološku katastrofu bi izavalo izlivanje amonijaka. Hrvatski izvori navode da je za posadom letelice bio Ivica Jakopčić ( poslednji SFRJ komadant eskadrile lovaca Mig -29) koji je ispalio raketu R -60 ka orlu, ali iz nekog razloga nije zahvatila J -22 Orao, pa se isključio iz vazdušnog duela jer je navodno drugi orao po njemu udario sa dva topa GŠ-23. Orlovi su otišli preko Save, a sa Plesa je doleteo drugi MiG -21 naoružan saćastim lanserima, ali je prekasno stigao.
Ipak, veći problem je bilo suzdržavanje snaga Ratka Mladića, ali i cele Vojske RSK, jer se znalo da je postojala jasna direktiva iz Beograda da pružanje otpora može da bude samo do određenih granica.
Trećeg dana Oluje zabeleženo je i prvo dejstvo hrvatskih MiG -21 po civilima.
" Dva aviona MiG -21 RV Hrvatske oko 10 časova, tridesetak kilometara duboku u unutrašnjosti BiH napali su kolonu civila koji su iz straha napustili svoje domove u južnoj Lici i severnoj Dalmaciji. U napadu živote je izgubilo 9 osoba, od toga četvoro dece, dok ih je 50 lakše ili teže ranjeno. Kolona se kretala Petrovačkom cestom između Bosanskog Petrovca i Ključa, kada je kod mesta Kapljuh u selu Bravsko nadletela dva aviona koja su doletela iz pravca zapada, odnosno Hrvatske. Prema izjavama svedoka u koloni su isključivo bili civili, a pripadnika bilo kakvih vojnih jedinica nije bilo nigde u blizini. Avioni su kolonu preleteli vrlo nisko i relativno sporo te su piloti bez ikakve sumnje morali videti da se radi o civilnim vozilima ženama i deci. Ipak su se, nakon prvog preleta, okrenuli, na povratku, raketirali kolonu i odleteli natrag u hrvatsku. Nastupanje HV ka Dvoru na Uni otežala je 33. pešadijska brigada SVK koja se sukobila sa snagama 5, korpusa armije BiH i hrvatskim snagama.... Nakon noćne borbe hrvatske snage su odbačene na periferiju grada.
Poslednje borbeno dejstvo 8. avgusta prijavljeno je uništenje više tenkova na železničkoj stanici Bosanski Novi i to migovi koji su poleteli sa aerodroma Split, pišu u svojoj knjizi Borojević, Ivić i Ubović Vazduhoplovne snage bivših republika SFRJ 1992 -2015..
Hrvatsko vazduhoplovstvo je operaciju Oluja završilo bez gubitaka u tehnici i ljudstvu, ali je oštećeno 12 aviona od kojih jedan teže i taj je na duže vreme izbačen iz upotrebe. Ostala oštečenja su bila lakša. Od 11. avgusta ispravnih i borebno upotrebljivih je bilo 18 aviona mig -21 koji nisu upotrebljeni u završnim borbama u BiH protiv VRS.
Poslednje dejstvo po civilima bil oje u selu Svodna , gde su pored uništenih cvilinih motornih vozila ispaljene rakete koje su pogodile zgradu u centru sela, sa leve strane magistralnog puta Novi Grad- Prijedor-Banja luka, gde nije bilo vojnih meta. Ovaj događaj snimila je francuska TV Antena 5.
( Kurir.rs A. Mlakar/Foto Printscreen)
POGLEDAJTE BONUS VIDEO:
U Srbiji parastos, u Hrvatskoj slavlje! Rane od operacije Oluja i dalje bole