STRAVIČNO UPOZORENJE NAUČNIKA: Ugrožen život više od 95 odsto ljudi u svetu
Više od 95 odsto svetske populacije udiše opasno zagađen vazduh s tim da su ljudi u zemljama u razvoju u dvostrukoj opasnosti jer zagađen vazduh udišu izvan svojih domova i unutar njih.
Kriza sa zagađenim vazduhom došla je u centar pažnje otkako se sprovode preciznija merenja. Zagađen vazduh uzrokovao je smrt 6,1 miliona osoba u 2016. godini pri čemu prednjači spoljašnji vazduh koji je odgovoran za 4,1 miliion smrti, pokazala je studija Health Effects instituta (HEI).
Problem se dodatno pogoršava, budući da se svetska populacija užurbano seli u urbana područja. Na svetskom nivou, broj smrti uzrokovanih zagađenjem vazduha povećao se za 19,5 odsto od 3.3 miliona 1990. godine.
To znači da je zagađenje vazduha četvrti najčešći uzrok smrti, a pre njega su samo visok krvni pritisak, gojaznost i pušenje.
U studiji je korišćena tehnologija kao što su sateliti koji nadziru područja zagađenja kako bi došli do podataka o uticaju zagađenja vazduha širom sveta.
Zagađen vazduh je složena mešavina čestica i plinova koja se razlikuje od područja do područja, čak i unutar istog grada, ali fine čestice (particul matter – PM2,5) je mera koja se koristi kao glavni indikator nivoa zagađenja.
Oko sedam milijardi ljudi, odnosno oko 95 odsto ukupne populacije, živi u područjima u kojima količina sitnih čestica premašuje preporuku Svetske zdravstvene organizacije, a 60 odsto ih živi u područjima gde količina finih čestica premašuje i najblaže ciljeve koje je zadala SZO.
Problem je najizraženiji u Aziji jer je u Indiji i Kini zabeleženo čak 51 odsto od ukupnog broja umrlih od otrovnog vazduha.
U studiju su uključena i specijalna istraživanja koja su imala za cilj ustanoviti šta je tačno uzrok tolikom zagađenju u te dve zemlje.
U Kini zagađenje najčešće dolazi od paljenja ugljena za industriju, električnu energiju i grejanje domova, posle čega dolazi transport, grejanje domova na biomasu, industrija koja ne koristi ugljen i na kraju poljoprivreda.
U Indiji najveći deo zagađenja otpada na grejanje domova biomasom, kao i na izgaranje ugljena.
Studija se naročito bavi uticajem zagađenja unutar domova i naglašava da je čak trećina svetskog stanovništva izložena lošem vazduhu kod kuće gde količina finih čestica premašuje dozvoljene parametre čak 20 puta.
Uprkos lošoj opštoj slici, kvalitet vazduha u Kini se malo po malo popravlja poslednjih godina jer je vlada ograničila upotrebu ugljena. Nasuprot tome, kvalitet vazduha se poslednjih godina značajno pogoršao u Pakistanu, Bangladešu i Indiji.
"Zagađenje vazduha uzima ozbiljan danak u svetskoj populaciji i onemogućuje disanje onima s respiratornim problemima, šalje i mlade i stare u bolnicu, uzrokuje izostanke s posla i škole i dovodi do prerane smrti", kaže Bob O’Keefe, potpredsednik HEI-a.
"Iako neki delovi sveta pokazuju napredak, pred nama je još puno posla da uklonimo ovu pretnju", dodao je on.
Kurir.rs/Independent
Foto: Profimedia