BETONSKI OSTACI JUGOSLAVIJE I DANAS FASCINIRAJU ARHITEKTE: Ovi spomenici nekadašnje Juge sada su u ruševinama, a nekada im se divio čitav svet! (VIDEO)
Sve više raste zanimanje za razne spomenike i građevine u bivšoj Jugoslaviji koji svojom veličinom i kreativnošću fasciniraju umetnike i naučnike širom sveta, prenosi CNN.
Hotel Haludovo
1. januara 1967. godine Jugoslavija je prihvatila svet. Od tog trenutka su strani posetioci mogli ući u državu bez vize, a hoteli su u Jugoslaviji nicali brzinom JAT-ovog (Jugoslovenski Aerotransport) aviona. Veličina i arhitektonska ambicija novih hotelskih kompleksa bile su zapanjujuće.
Među najspektakularnijima bio je hotel Haludovo na otoku Krku, čiji je prvi investitor bio Bob Gučione, izdavač časopisa Penthaus. Hotel je otvoren 1972. godine.
Njegova prostrana, energična arhitektura – delo Borisa Magaša – izgledala je poput seta za neki film o Džejmsu Bondu.
A sve to u socijalističkoj državi.
Hotel je propao godinu dana nakon otvaranja.
Kasnije je ponovo otvoren pod državnom kontrolom da bi ga 1991. godine pogodio rat u Hrvatskoj.
Hotel je tada služio kao izbeglički kamp, pre nego što je prodat 1995. godine i šest godina kasnije ponovo zatvoren.
Memorijalni kompleks Tjentište
Širom nekadašnje Jugoslavije postoje spomenici koji svedoče o naizgled kontradiktornim vrednostima Titove socijalističke konfederacije i koje je zadesila slična sudbina kao i Haludovo.
U nacionalnom parku Sutjeska na granici između Bosne i Hercegovine i Crne Gore stoji par upečatljivih apstraktnih betonskih skulptura nalik krilima.
Označavanju središte bitke za Sutjesku, jer je tamo Tito preokrenuo ishod bitke protiv nacističke Nemačke. Svake godine stotine hiljada Jugoslovena dolazilo bi odati počast hiljadama partizana ubijenih na tom mestu.
Ali danas su te nekad bele betonske skulpture poprilično usamljene. I prljave.
Nedavno klizište oštetilo je okruženje, dok je spomen-dvorana ispod Živkovićevog spomenika, koji je dizajnirao arhitekta Ranko Radović, još uvek oštećena i vandalizirana.
Betonsko nasleđe
1958. godine na Svetskoj izložbi u Briselu (takozvanoj Expo 58), jugoslovenski paviljon bio je daleko udaljen od sovjetskog bloka, a bio je sačinjen od predivno lagane strukture– staklenih zidova, širokih, otvorenih ulaza i elegantnih stubova.
Dizajnirao ga je Vjenčeslav Rihter, a smatrao se briljantnim odgovorom na tešku sovjetsku školu socijalističkog realizma, arhitektonskog mamurluka Staljinovog ubojitog 'radničkog raja'.
Nova jugoslovenska arhitektura, koja se većim delom sastojala od jeftinog betona, bila je hrabar način da se izrazi drugačiji put te socijalističke zemlje – ali i razlika između kultura njenih konstitutivnih država – energičan, kreativan i elegantan.
Hoće li razdvojene republike, u kojima se još uvek nalaze ovi spomenici, početi da cene njihov kvalitet? Hoće li se hotel Haludovo ponovo otvoriti? Samo vreme će pokazati, piše CNN.
(Kurir.rs/Index.hr/CNN/Foto: Printscreen/YouTube, Filip Plavčić)
POGLEDAJTE BONUS VIDEO: