Vlaški vojvoda iz 15. veka Vlad Cepeš u popularnoj kulturi izrastao je u jednu od najprikazivanijih ličnosti u filmovima i romanima. Iako značajna istorijska ličnost, njegovo ime verovatno bi bilo poznato tek malom broju istoričara da ga u romanu zauvek nije ovekovečio irski književnik Brem Stoker u liku svog strašnog vamira – grofa Drakule.
Na neki način, ovo je zauvek “žigosalo” i važnu istorijsku ličnost u očima savremenog čoveka, pretvorila u čudovište.
Istorijska priča o Vladu Cepešu vezana je za položaj Vlaške i Moldavije u 15. veku.
Otac Vlada Cepeša u istoriografiji je upamćen kao Vlad Drugi. Na saboru u Nirnbergu 8. februara 1431. godine, ušao je u Red zmaja koji je kralj Žigmund Luksemburški osnovao tri decenije ranije i čiji je prvi vitez bio srpski despotStefan Lazarević.
"Tada je Vlad Drugi dodao svom imenu nadimak “Drakul”, što je značilo “Zmaj”. Vlad Treći potpisivaće se kao “Drakulija”, što je značilo – “Zmajev sin” – objašnjava docent doktor Boris Stojkovski u okviru tribine “Legenda o Drakuli: Vlad Cepeš između istorije i mita”.
Majka Vlada Cepeša, dodaje dr Stojkovski, ostala je sve vreme pod velom istorijske misterije. U nekim publicističkim radovima navođeno je da se zvala Snežana, pogotovo kada se želela istaći njegova veza sa Srbima.
Pretpostavlja se da je Vlad Treći (Drakula) rođen 1431. godine u, kako se u rumunskoj istoriografiji navodi, dinastiji Drakulešti.
"Vlad Treći, ali i njegovi naslednici po raznim bočnim linijama, uz svoje ime dodavali su reč “Drakulešti” iz dva razloga – zato što je zvučna i da bi se dokazao legitimitet dinastije", ističe istoričar.
Čovek koji je dizao Turcima kosu na glavi
U pohodu koji je na Vlašku vodio Jan Hunjadi (u narodnoj književnosti poznat kao Sibinjanin Janko), Vlad Drugi je 1447. godine ubijen, ali Vlad Treći nije automatski došao na presto. On je vladao Vlaškom u tri navrata – 1448. 1456–1462. i 1476. godine.
Tokom svoje vladavine sprovodio je nemilosrdne metode u obračunu sa vlaškim feudalcima, a naročito u odbrani od osmanskih osvajanja, kada je nabijao ljude na kolac. U tom periodu, uz njegovo ime odomaćila se reč “cepeš”, na rumunskom “nabijač”.
Drakula među Srbima
Zanimljiv je bio njegov odnos sa Srbima koji su tada bili pod osmanskom vlašću. U vreme Vlada Trećeg, despot Vuk Grgurević Branković bio je baron Ugarske u službi Matije Korvina. U borbi protiv Turaka, Vuk je i stekao nadimak Zmaj Ognjeni Vuk.
Zajedno sa Vladom Trećim jurišao je na Turke, što je bio osnov da se docnije njih dvojica često povezuju u pričama zbog Vladove pripadnosti Redu zmaja i nadimka despota Grgurevića.
“Nabijač” koji je postao vampir
Vlad Cepeš poginuo je 1476. godine u borbi sa Turcima iako, kako tačno, do danas nije najjasnije. Mesto pogibije i njegov grob i dalje su nepoznati.
Jedina neosporna činjenica jeste da su Osmanlije odsekle Vladu glavu i poslali je u Istanbul sačuvanu u medu, gde ju je sultan prikazivao na kocu kao dokaz da je konačno mrtav.
Što se groba tiče, neki istoričari pišu da su Turci ostatak tela isekli u komadiće i da su se danima iživljavali nad ostacima svog neprijatelja.
Nakon toga, najverovatnije su ih sahranili u neobeležen grob kako bi se svaki trag o postojanju ovog vladara izbrisao. Veruje se da ga je neko od lokalnog stanovništva pronašao, iskopao i ostatke odneo u neki manastir, ali to su samo nagađanja.
Pretpostavlja se da je Drakula sahranjen u blizini manastira Komana koji je osnovao upravo Vlad III 1461. Većina rumunskih istoričara smatraju da se tu nalazi njegova večna kuća.
Priče o Drakuli nastale su 80-ih godina 15. veka. Vlad je prikazivan kao heroj iz borbe protiv Turaka. Legenda o njegovoj pravednosti i borbi protiv Osmanlija i dalje je živa u predanju naroda Gorja i Banata, u sadašnjoj Rumuniji i Vojvodini.
Književni grof Drakula “rođen je” zaslugom irskog pisca Brema Stokera i Armina Vamberija, najvažnijeg mađarskog orijentaliste, krajem 19. veka.
Kurir.rs/ Dnevno / Foto: Profimedia