Američki ledolomci treba da se bave prikupljanjem naučnih podataka, spasavanjem brodova zaglavljenih u ledu i uklanjanjem učinaka izlivanja nafte u najudaljenijim delovima Zemlje. Osim toga, oni štite interese Sjedinjenih Država izvan Arktičkog kruga, obzirom da otapanje leda otvara nove mogućnosti trgovanja u regiji.
Ali jedan od poznatih američkih ledolomaca, “Polar Star”, izgrađen je pje 40 godina i odavno je premašio očekivani životni vek i često je na remontu. Ledolomac “Hili” je sagrađen 2000. godine i može da služi isključivo za naučne svrhe.
Prema najoptimističnijim kalkulacijama američkih stručnjaka, na Arktiku će se novi američki ledolomac pojaviti u sledećih pet godina, dok Rusija u ovom području ima već 40 takvih brodova. Dakle, stručnjaci priznaju da su Sjedinjene Države trku za Arktik davno prepustile Rusiji.
“Činjenica je da su Sjedinjene Države ignorisale Arktik. Izgubili smo budućnost glavne pomorske rute između Azije i Evrope. Mi ćemo prepustiti kontrolu nad okeanom Rusiji i Kini”, rekao je američki kongresmen Džon Garamendi.
Ovo je tačno, pre svega zato što je Rusija zakonom odredila ko i pod kojim uslovima može da plovi kroz njene teritorijalne vode Severnog pomorskog puta, iako su iz Vašingtona naknadno tražili da ruske vode i put Severnim morem trebaju da budu “međunarodni koridor”. Osim toga, Moskva i Peking razvijaju stratešku saradnju u tom području, pre svega u sektoru tranzita.
Rusija gradi i tankere-ledolomce za prevoz tečnog gasa klase “Christophe de Margerie”, koji bez pomoći uobičajenih ledolomaca koji “krče put” brodovima iza sebe mogu da plove brzinom 19,5 čvorova na sat na otvorenom moru i 5 čvorova na sat u ledu debljine 1,5 metara.
Prošle godine krajem avgusta je ruski brod “Christophe de Margerie”, vlasništvo ruske kompanije Sovkomflot, bio e prvi komercijalni LNG tanker koji je prvi put hladnu severnu rutu od Evrope do Azije preplovio bez pomoći ledolomca.
Američki stručnjaci se nadaju da će ipak uspeti da nadoknade izgubljeno vreme i da će stići ili se bar približiti ruskim dostignućima u ovom sektoru.
"Mi smo najveća pomorska sila na svetu i samo se nadamo da će brod sagrađen ’70-ih godina moći da nastavi da plovi”, izjavila je za NBC News Heder Konli, politička analitičarka i stručnjak za Arktik američkog Centra za strateške i međunarodne studije iz Vašingtona.
Ranije smo pisali o geopolitičkim i geostrateškim aspektima trke za Arktik, a ruski ministar odbrane Sergej Šojgu je u avgusti, nakon zahteva Vašingtona da ruske teritorijalne vode moraju biti međunarodne, izjavio da je Arktik postao predmetom interesa nekoliko država, što bi moglo izazvati sukobe u ovom regionu.
U junu je čelnik Pentagona Džejms Matis saopštio kako Sjedinjene Države trebaju da pojačaju svoje aktivnosti na Arktiku i tamo prošire prisutnost američke Obalne straže.
Ruska strana gradi i već ima razvijenu vojnu infrastrukturu na severu zemlje, stvara posebne elitne snage za borbe u polarnim područjima koje čine pripadnici autohtonih naroda iz tog dela zemlje, jer ostali uglavnom ne znaju kako da žive i efikasno izvršavaju vojne zadatke u uslovima ekstremne zime.
Za ove snage se izrađuje i oružje od posebnih materijala, jer su se tradicionalni materijali za proizvodnju pešadinskog naoružanja pokazali nefunkcionalnim i opasnima po vojnike pri hladnoći od, na primer, minus 50 stepeni Celzijusovih.
U sklopu opreme 80. motorizirane divizije je i helikopter Mi-8AMTSh-VA, posebna varijanta helikoptera Mi-8 namenjena za djelovanje na Arktiku, koji može da radi i na minus 60 stepeni Celzijusa.
“Arktik je postao predmet interesa nekoliko država koje bi mogli da izazovu sukobe u ovom regionu”, rekao je ranije ove godine ruski ministar obrane Sergej Šojgu.
“Zaštita nacionalnih interesa Rusije u arktičkom području i njegov aktivni razvoj ostaju prioritet naše vojske. Arktik je zbog svojih resursa danas postao područje od teritorijalnih i vojno-strateških interesa brojnih država. To bi moglo dovesti do povećanja potencijala sukoba u regionu”, rekao je general Šojgu na sastanku odbora Ministarstva odbrane na ovu temu.
Rekao je da su ledolomci iz Južne Koreje, Švedske, Nemačke, Sjedinjenih Država i Kine sada na severu.
Prema ruskom ministru obrane, Severna flota sprovodi sveobuhvatni plan Ministarstva odbrane kako bi razvila sposobnosti snaga i jedinica na Arktiku za period do 2020. godine i kako bi se pripremile za moguće pretnje.
Ove godine je flota je dobila ledolomac “Ilja Muromec”, brod logističke podrške “Elbrus”, fregatu “Admiral Gorškov”, velikim desantni brod “Ivan Gren”, završavaju se i radovi na vojnom tankeru “Akademik Pašin”. Na Arktiku se nastavilo i sa ispitivanjem nova vojna oprema.
“U ekstremnim uslovima vrši se testiranje posebnih modela vojne opreme i navigacionih pomagala”, objasnio je ministar.
Na obali Arktika se grade vojne baze, povećava borbena sposobnost Severne flote i sistem upravljanja.
Istovremeno sa američkim pretnjma je i Zajednički odbor britanskog Ministarstva odbrane pripremio izveštaj u kojem se navodi da Velika Britanija treba da igra veliku ulogu u poslovima na Arktiku i da mora da oajčati odbrambenu sposobnost u tom području.
Ali, kao što su primetili stručnjaci u izjavama za NBC News, američka strana ne samo da nema ni adekvatne ledolomce, nego je i razvoj snaga za moguće u ekstremno hladnim uuslovima tek u fazi planiranja, dok je ruska vojska prošle godine počela da testira nove modele različitih vrsta oružja i vojne opreme na Arktiku, koji je proglašen područjem od posebnog nacionalnog interesa.
Kurir.rs/Logično.com
Foto: Printscreen