Izuzetno je važno kontrolisati vid kod još male dece kako bi se ova bolest na vreme otkrila
Najčešće oboljenje vida kod dece je slabovidost - ambliopija, a ukoliko se ne leči na vreme, može ih znatno sputavati ceo život, ograničiti ih u izboru zanimanja, pa čak dovesti i do gubitka vida. Zato roditelji moraju da znaju da je izuzetno važan obavezan oftalmološki pregled između treće i četvrte godine života, a ukoliko postoji porodična anamneza, i ranije.
O kakvoj bolesti je reč
Ambliopija je smanjenje ili gubitak dela vidnih funkcija, vidne oštrine, osećaja dubine prostora, i to najčešće na jednom oku. Slabovidost, pokazuju istraživanja, ima između dva i pet odsto dečje populacije, a može se razviti od rođenja do sedme godine.
Faktori rizika za nastanak ambliopije su u 90 odsto slučajeva refrakcione anomalije oka (dioptrije), a naročito razlika u dioptriji dva oka, kao i strabizam (razrokost). I čitav niz organskih oboljenja oka može da dovede do slabovidosti, ali kad govorimo o njoj, uglavnom mislimo na onu bez organskog oboljenja oka.
Kako se manifestuje
Uzrok ambliopije nije u oku, već u centralnom nervnom sistemu, gde izostaje sazrevanje vidnog puta usled nedovoljne vidne stimulacije. Manifestuje se smanjenjem vidne oštrine, a budući da najčešće zahvata samo jedno oko, deca se i ne žale na oslabljen vid, jer koriste drugo, bolje oko. Najviši stepen vida zdravog oka je opažanje dubine prostora ili takozvani stereo vid, koji osobe sa ambliopijom imaju slabije izražen ili ga uopšte nemaju i zato im svet izgleda ravno.
Kada obaviti testiranje vida
Pouzdana metoda za postavljanje dijagnoze je određivanje vidne oštrine, a testiranje je najoptimalnije obaviti između treće i četvrte godine. Izuzetno je važno kojim testovima se to radi jer od toga zavisi i osetljivost otkrivanja ambliopije. I pre navedenog uzrasta moguće je otkrivanje slabovidosti korišćenjem specijalnih testova.
Lečenje
Lečenje zavisi od uzroka i traje do postizanja odgovarajuće vidne oštrine za uzrast deteta. Po pravilu, ne duže od desete godine, a najčešće do sedme. Najuspešnije se sprovodi zatvaranjem boljeg oka specijalnim flasterima ili kapanjem kapi u njega. Dužina lečenja zavisi od godina deteta i težine ambliopije, a uspešnost od toga kada je otkrivena - što se ranije otkrije, veća je i uspešnost izlečenja. U čitavom procesu vrlo je važna saradnja deteta, roditelja i lekara.
Ukoliko se ne leči, slabovido oko nikad neće povratiti dobar vid, a postoji čak i rizik od gubitka vida. Ambliopija dovodi do promene ponašanja deteta u školi, otežanog čitanja i kasnije ograničava izbor zanimanja.
Inicijativa SZO
Do 2020. smanjiti broj slabovidih
Svetska zdravstvena organizacija je definisala vid kao osnovno pravo svakog čoveka i pokrenula globalnu inicijativu za prevenciju i smanjenje rizika koji dovode do gubitka vida, kako bi se do 2020. godine znatno smanjila ova patologija u populaciji.
(Lena, Foto:Profimedia)