Kada pogledamo pravoslavni kalendar teško je nabrojati sve srpske svetitelje. Kroz vekove ih je bilo mnogo, ali posebno su upečatljivi oni koji su stradali u vreme zločinačke NDH.
Prema istraživanju sveštenika Velibora V. Džomića u četiri godine ustaških zločina ubijeno je 205 pravoslavnih sveštenika, tri episkopa i dva Mitropolita. Neki od njih proglašeni su svetim, a među tim žitijama posebno je upečatljiva sudbina episkopa gornjokarlovačkog Save Trlajića.
Podsećanje na njegovu sudbinu posebno je važno danas u vremenu kada postoje oni koji pokušavaju da operu biografiju Alojzija Stepinca.
Naime, prema svedočanstvu sveštenika Jovana Silaškog koje je objavljeno u Banatskom vesniku nadbiskup Alojzije Stepinac otvoreno je prijetio vladici Savi. Naime, poručio mu je da ukoliko ne napusti „hrvatski“ Karlovac biće likvidiran. Na to mu je vladika Sava odgovorio „Glavu dajem, ali svoj narod ne ostavljam“!
Zar to nisu reči koje odzvanjaju poput onih starca Vukašina „Samo ti dijete radi svoj posao!“
I zaista, Stepinčeve pretnje su se ostvarila. Episkop Sava je podijelio stradalničku sudbinu svoga naroda. Uhapšen je 17. juna 1941. godine, a sa njim je zatvoreno i trinaest viđenijih Srba iz Plaškog, kao i i sveštenici Bogoljub Gaković, Đuro Stojanović i Stanislav Nasadil. Ustaše su ih odvele i zatvorile u štalu Josipa Tomljenovića gde su ih svakodnevno mučili.
Umirovljeni episkop zahumsko-hercegovački Atanasije Jevtić u svojoj knjizi Srpska Crkva u Drugom svetskom ratu navodi podatak da je episkop Sava 8. avgusta 1941. godine viđen u dvorištu kaznenog zavoda u Gospiću: "Bio je vezan i postavljen na kišu. Episkop Sava je i tu torturu stoički i mirno podnio. Polovinom avgusta 1941. godine iz gospićskog zavoda izvedeno je oko dvije hiljade Srba, vezanih žicom po dvojica, i odvedeni su putem prema Velebitu. U toj grupi bio je i episkop Sava Trlajić.
Komunistički režim učinio je sve da iz svesti srpskog naroda izbriše sjećanje na hrabrog episkopa. Slava Bogu, na redovnom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora 1998. godine, vladika Sava proglašen je za svetog i uvršten u Imenoslov Srpske pravoslavne crkve kao „sveštenomučenik“.
Od 2008. godine u Busijama, najvećem izbegličkom naselju u Srbiji kod Beograda jedna ulica nosi ime vladike Save Trlajića. Ljubav koju je Sveti Sava Gornjokarlovački podario svom narodu vredna je bar dostojne crkve u njegovu slavu. Dok taj dug ne odužimo sveštenomučeniče Savo, episkope gornjokarlovački, moli Boga za nas!
Kurir.rs/Slobodna Hercegovina
Foto: Screenshot