GRADNJU NARUČIO TITO LIČNO: Ovako danas izgledaju Brozovi tajni tuneli na Trebeviću, a natpisi na zidovima privlače posebnu pažnju (VIDEO)
Nadomak Sarajeva postoji sistem tunela, dugih kilometrima kroz brdo, koji su velikim delom svog postojanja skrivani od ljudi. Zamišljeni su i napravljeni kao vojne baze, nekada su bili skriveni kasarnom i betonskim stubovima, a čuvali su ih i vojnici.
Dok je lokalno stanovništvo pedesetih godina bilo zabrinuto zbog učestalih potresa, Titovi vojnici iz udaljenih delova Srbije, Makedonije, Slovenije kopali su vojni tunel koji je trebalo da obezbedi sigurnost i komunikaciju usled neočekivanih napada.
Iznad Jevrejskog groblja u Sarajevu pod Debelim brdom nalazi se tunel za koji se pretpostavlja da je napravljen nakon Drugog svetskog rata u slučaju vojnih napada i prirodnih katastrofa. Za vreme rata u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. koristili su ga srpski vojnici, nakon rata njihova unutrašnjost je devastirana, a danas o njegovom postojanju ni Sarajlije, a ni internet ne mogu dati mnogo informacija.
Na ovom mestu postojala je i kasarna Bosut, a dokument Ministarstva odbrane iz 2013. godine beleži podatak o postojanju ovog objekta, izgrađenog u brdu, navodivši ga pod nazivom radio-relejno čvorište Bosut Sarajevo.
Radio-relejna čvorišta građena su po Jugoslaviji s ciljem postojanja komunikacijske mreže u slučaju ratnih dejstava i prirodnih katastrofa. Za vreme iskopavanja ovih tunela postojala je zabrinutost lokalnog stanovništva zbog čestog podrhtavanja tla ne znajući da su u pitanju eksplozije prilikom prokopavanja brda i gradnje vojnog tunela, odnosno, baze.
Sistemu tunela izgrađenih unutar Debelog brda ne može se lako pristupiti. Građeni od betona, armature, lima i katrana prostiru se kilometrima i izlaze na vrh brda. Postoje tri ulaza, ali su hodnici i ulazi teško prohodni.
Član Gorske službe spasavanja Sarajevo Emir Murga istraživao je ovaj i mnoge druge tunele.
Prema njegovim rečima, iznad Sarajeva postoje tri vojna tunela - na Trebeviću, ispod Sanilenda i ovaj u Debelom brdu iznad Jevrejskog groblja.
Murga kaže kako je ovuda rizično hodati sam, bez odgovarajuće opreme i nepoznavanja unutrašnjosti jer postoji mnogo krakova tunela, neki izlazi su neprohodni, a nema ni telefonskog signala.
Ipak, ovde postoje znakovi da je hodnicima koračala ljudska noga. Nakon poslednjeg rata u Bosni i Hercegovini unutrašnja konstrukcija od gvožđa je uništena i odnesena, betonske ploče na podu su izvaljene, a kablovi ispod njih iščupani. Na stotinak metara u unutrašnjosti brda novinari su pronašli ručnu bombu, nekoliko kostiju i različite natpise.
U jednoj od prostorija bile su tehničke knjižice uređaja, kao što su one za ventilaciju i protivpožarni aparat iz 1969. godine sa pečatom Vojne pošte Beli Potok, što svakako donekle upućuje na starost tunela.
Jedan od meštana ispričao je kako su tuneli izgrađeni nakon Drugog svetskog rata, a pretpostavlja se da su jedan od Titovih tajnih skloništa, izgrađenih po bivšoj Jugoslaviji.
Vidljivo je da je u izgradnju ovih tunela nekada uložen ogroman novac, a oskudni pismeni i usmeni dokazi govore o tome da su građeni za vreme Josipa Broza Tita. Pretpostavlja se da su bili jedan od 26 podzemnih objekata Jugoslovenske narodne armije (od kojih je šest u BiH) čiju je gradnju naredio lično Tito iz bojazni od vojnih napada. Procenjuje se kako je njihova gradnja koštala 90 milijardi dolara, a neki od takvih objekata nalaze se kod Konjica, u Han Pijesku i Bihaću.
Kurir.rs/Klix.ba
Foto: Youtube/Printscreen