Organizacija Severnoatlantskog pakta (NATO) formirana je 1949. godine da se suprotstavi sovjetskom ekspanzionizmu u Zapadnoj Evropi. Krajem rata, Sovjetski Savez je učvrstio svoje prisustvo u Istočnoj Evropi, garnizonima poput Poljske, Mađarske, Čehoslovačke, Rumunije, Bugarske i Istočne Nemačke. NATO je bio direktan odgovor na podizanje onoga što je Vinston Čerčil smatrao „gvozdenom zavesom“.
U to vreme su američki i zapadnoevropski planeri smatrali da će se, ako izbije rat između Zapada i staljinove Rusije, sasvim logično desiti u Evropi. Realnost nuklearnog oružja, međutim, značila je da su dve strane izbegle direktnu konfrontaciju i umesto toga vodile niz malih ratova širom sveta. To je rečeno, za Sovjetski Savez invazija na Zapadnu Evropu nosila je najveći rizik - i najveću nagradu.
NATO-ova strateška misija bila je da spreči uništenje saveza vojnom silom. Bitni za to su bila četiri ratna cilja: sticanje superiornosti u vazduhu, održavanje morskih linija komunikacije otvorenim prema Severnoj Americi, održavanje teritorijalnog integriteta Zapadne Nemačke i izbegavanje upotrebe nuklearnog oružja. Ako bi NATO izgubio na bilo kom polju, rat bi bio izgubljen.
1988. godine, NATO-ov plan za odbranu Zapadne Evrope bila je doktrina napredne odbrane, u kojoj su snage Sovjetskog i Varšavskog pakta zaustavljene što bliže unutrašnjoj nemačkoj granici. Dubinska odbrana - koja se na Istočnom frontu u Drugom svetskom ratu pokazala superiornom - ugrozila bi praktično celokupno zapadnonemačko stanovništvo i četrdeset godina posleratne obnove.
NATO naizgled nije imao objedinjeni plan borbe osim da "upravlja linijom" sve dok se snage Sovjetskog i Varšavskog pakta ne bi iscrple - na osnovu čega bi se mogli izvršiti kontranapadi za obnavljanje predratnih granica. Snagama zapadnonemačke vojske, nefleksibilnim na strateškom nivou, dozvoljen je nivo fleksibilnosti na taktičkom nivou. Sjedinjene Države osmislile su AirLand Battle, doktrinu koja je predviđala da će kopnene i vazdušne jedinice istovremeno da rade zajedno od fronta do duboko iza neprijateljskih linija.
Na moru je glavna misija NATO-ovih mornaričkih snaga bila da drže otvorene morske trake između Severne Amerike i Evrope kako bi se garantovao protok pojačanja iz Sjedinjenih Država i Kanade. NATO patrolni avioni, brodovi i podmornice tragali bi za sovjetskim podmornicama koje pokušavaju da presrestnu konvoje, pokušavajući da ih drže severno od zamišljene linije koja povezuje Grenland, Island i Veliku Britaniju.
U Norveškom moru, američka mornarica planirala je da izvrši napad na dve do tri borbene grupe, plus borbena površinska akciona grupa za napad na sovjetske vazdušne i mornaričke baze Severne flote. Ovaj direktan napad na sovjetsku domovinu trebalo je odvratiti neprijateljsku pažnju iz konvoja, uništiti vazdušne i mornaričke objekte i izgladnjivati neprijateljske jedinice na moru. To bi takođe, nezvanično, izoliralo sovjetske balističke podmornice od njihove kopnene podrške, ostavljajući ih u položaju za lov.
NATO mornaričke snage bi napale sovjetske, poljske i istočnonemačke mornaričke snage unutar Baltičkog mora i sprečile morsku invaziju na Dansku. Zapadnonemačke mornaričke snage bile bi u pripravnosti za poljske mornaričke jedinice koje pokušavaju izvršiti sletanje severno od Hamburga.
U vazduhu bi NATO-ove flote imale nekoliko uloga. Američki F-15 i F-16, britanski Tornado ADV i nemački F-4 Phantom, među mnogim drugima, pokušali bi da uspostave superiornost. U međuvremenu, udarni bombarderi niskog nivoa britanskog i nemačkog Tornadoa leteli bi protivraketnim misijama, bombardujući aerodrome Varšavskog pakta u Istočnoj Nemačkoj i Poljskoj. Lovci NATO-a F-111 i drugi borbeni avioni saveznika izvršavali bi tajne misije, bombardovali mostove, štabove, snabdevanje i druge ciljeve kako bi usporili napredovanje Varšavskog pakta. Konačno, američki borbeni A-10, nemački alfa džetovi i Kraljevsko vazduhoplovstvo pružali bi naprednu vazdušnu podršku kopnenim trupama NATO-a.
Ipak, na terenu se odlučivalo o ratu. Sve je išlo da se podržavalo rat na zemlji - čak i vazdušni rat, jer je idealno sovjetsko rešenje za vazdušnu superiornost NATO-a bilo postavljanje tenka na svaki neprijateljski aerodrom.
Tehnološki su NATO kopnene snage imale prednost, a decenija je bila period uvođenja mnogih borbenih sistema koji su i danas u službi. 1988. godine Sedma armija SAD sa sedištem u Evropi nekoliko godina je postavila svoje borbene sisteme „velika petorka“: tenk M1 Abrams, borbeno vozilo pešadije M2 Bredli, jurišni helikopter AH-64 Apač, transport UH-60 Blekhok i sistem Patriot, što bi u velikoj meri poboljšalo sposobnost vojske da se bori u vazduhu. Zapadna Nemačka je počela da koristi svoj tenk druge generacije, Leopard II, koji je takođe koristila Holandija, i imala je borbeno vozilo pešadije Marder. U isto vreme, uvođenje tenkova Čelenger i borbenog vozila pešadije ojačalo je borbene formacije Britanske armije kod Rajne.
NORTHAG, odnosno Severna armijska grupa, dodeljena je severnoj polovini Zapadne Nemačke. NORTHAG je bio posvećen odbrani Severnonjemačke doline, dela relativno ravne, pokretne zemlje od unutrašnje nemačke granice prema Holandiji i Belgiji. Teren je jasno pogodovao napadaču. NORTHAG je takođe imao dodatni pritisak da zaštiti najkraću rutu do Rura, industrijskog centra zapadne Nemačke, zapadnonemačke prestonice Bona, i najkraće rute do Antverpena i Roterdama, dve glavne luke koje su igrale ključnu ulogu u protoku pojačanja ka NATO.
NATO snage u sektoru bile su podeljene između nemačkog, britanskog, holandskog i belgijskog korpusa u dve do četiri borbene divizije - što znači da je uživao jedinstvo komande samo na nivou vojske. Iako je NATO mogao očekivati brzo pojačanje od Velike Britanije, Holandije i Belgije, većina jedinica u sektoru vojske bila je stacionirana daleko od svojih odbrambenih položaja i zahtevalo je opsežno upozorenje da ih zauzmu.
CENTAG, ili Centralna grupa vojske, dodeljena je donjoj polovini Nemačke. CENTAG je bio pretežno nemačka i američka vojska, a uz dobro merenje dodala se i mehanizovana brigada iz Kanade. Dva nemačka korpusa, svaki sa mešavinom tenkovskih, i planinskih divizija, držali bi se linije, kao i dva američka korpusa, od kojih se svaki sastojao od dve do tri oklopne i mehanizovane pešadijske divizije. CENTAG je bio odgovoran za najužu tačku između nemačke granice i reke Rajne, udaljenost otprilike 120 milja.
Iako je bio nadjačan, CENTAG je imao nekoliko aduta u rukavu. Američke i nemačke borbene formacije bile su sastavljene od oklopnih jedinica i mehanizovane pešadije, što je bilo idealno za borbu protiv sovjetskih tenkova i snaga Varšavskog pakta koji su okrenuti prema njima. Iako je vojska Bundesvera, kako se zvala vojska Zapadne Nemačke, bila je veoma kvalitetna, sa odličnom obukom, vođstvom i opremom. Američke divizije stacionirane u Evropi imale su dodatni manevarski bataljon, povećavajući vatrenu snagu za oko 10 procenata, a svaki američki korpus imao je oklopni konjski puk koji je pregledavao granicu.
Još jedan plus za CENTAG je bio teren. Za razliku od severne Nemačke, teren u južnoj Nemačkoj sastoji se od brda, planina i dolina, a sve je to snažno pogodovalo braniocima. U CENTAG-u se nalazila čuvena Fulda prolaz, kao i manje poznati Hof prolaz i obližnji Čeb pristup.
Na krajnjem severu granica Norveške sa Sovjetskim Savezom naizgled je bila laka zbog njene odbrane. Planinski teren Norveške, međutim, napravio je napad koji je teško održati, a sovjetski napad na zemlju verovatno bi pomogao sovjetskim pomorskim i vazduhoplovnim snagama. NATO je planirao da pošalje multinacionalnu brigadu, pokretne snage ACE, da podignu norveške odbrambene snage, a američki marinski korpus je postavio opremu čitave brigade u norveške pećine.
Preko kontinenta NATO bi mogao da očekuje desante i napade specijalnih snaga. Te lake i veoma pokretne formacije koristile bi se za postizanje ključnih ciljeva iza NATO linija, uključujući aerodrome, mostove (naročito preko reka Rajne, Majna i Vesera), sedišta, skladišta snabdevanja i unapred postavljene zalihe američke opreme.
Obezbeđivanje od tih napada i sigurnost u pozadini zadatak je je dvanaest brigadnih jedinica zapadnonemačkih rezervista. Bon je takođe imao tri brigade za padobranaca koja su mogla brzo da se pojure u odbranu ugroženih područja. Sigurnost vazduhoplovne baze u NATO-u bila je veoma visoka, jer su američke vazduhoplovne snage rasporedile veliki broj bezbednosnih trupa u svojim brojnim bazama, a puk RAF čuvao britanske aerodrome.
Ako konvencionalne snage nisu uspele da zaustave invaziju iz Varšavskog pakta, NATO je imao na raspolaganju razne taktičke nuklearne oružje, od naboja nuklearne dubine do gravitacionih bombi i krstarećih raketa i zemljanih raketa Zemlje II. Iako je savez sigurno imao dovoljno nuklearnog oružja da zaustavi napad pod vođstvom Sovjetske vojske, korišćenjem njih pokrenuo bi se ciklus nuklearne odmazde i teško je zaustaviti kontra-odmazdu. Upotreba taktičkog nuklearnog oružja verovatno bi rodila upotrebu strateškog nuklearnog oružja. . . i kraj ljudske civilizacije.
Kurir.rs/National Interest
Foto: Profimedia