Što god je srpstvo imalo slavno, imalo sveto, imalo glavno, nije li Zeta to odnihala? Zeta je srpstvo sve osnovala! Na zetskoj njivi niklo je prvo srpskih vladara vladarsko drvo, stihovi su kralja Nikole Prvog iz njegove poznate romantične i srpsko-patriotske drame ,,Balkanska carica“.
Radnja drame koju je napisao kralj (tada još uvijek knjaz) 1884. godine smeštena je u staroj Zeti Crnojevića, koja je funkcionisala po ustrojstvu srpske države oslonjene na učenja Svetog Save.
Na Cetinju se, kako u vreme knjaževine, tako i u vreme kraljevine Crne Gore, više puta održavala predstava po drami vladara Crne Gore, a tadašnji cetinjski listovi nazivali su poznato delo ponosom i dikom Crne Gore i celog srpstva.
List ,,Crnogorka“ je 1884. godine objavio je: "Bože daj da ova prva predstava dramatskog dela crnogorskog bude početak novog jednoga doba za Crnu Goru, doba u kom će se junaštvo njenijeh sinova spojiti u složnu i divnu harmoniju sa umljem, na korist Crne Gore, na diku i ponos celoga srpstva.“
Pohvala Zeti, iz dela "Balkanska carica"
Što god je Srpstvo imalo slavno,
Imalo sveto, imalo glavno,
Nije li Zeta to odnihala ?
Zeta je Srpstvo sve osnovala!
Na zetskoj njivi niklo je prvo
Srpskih vladara vladarsko drvo!
Od Vladimira pa do Ivana
Sve što je Srba i srpskih strana
U hlad je čudnog drveta bilo
I kolo srpskog jedinstva vilo!
Junake, vojvode, kraljeve, bane,
Careve naše, naše župane,
Svece, knjaževe i državnike,
Zakonodavce i sveštenike –
Sve Srpstvu Zeta dala je mila,
Zeta je leglo srpskijeh sila!
U čast jednog od najznačajnijih vojnih i političkih figura carske Rusije, velikog kneza Nikolaja Nikolajeviča, 1910. godine na Cetinju izvedena je ista predstava, a sama štampana najava za ovaj događaj bila je ukrašena srpskom trobojkom – tradicionalnim bojama stare Crne Gore.
(Kurir.rs/In4s/Foto: Profimedia)