Početkom februara, Vijetnam je doneo ono što je u to vreme bila drastična odluka. Svi letovi iz Kine, Hong Konga i Makaaa otkazani su zbog zabrinutosti zbog toga što će kasnije dobiti naziv COVID-19.
Posle tri dana donesena je odluka o prekidu izdavanja turističkih viza stanovnike tih zemalja. Samo dan nakon što je Trampova administracija najavila pooštravanje ograničenja putovanja iz Kine, Vijetnam je među prvima potpuno zaustavio letove - i naljutio Kineze. Počeo je zatvarati granicu od 1.300 kilometara sa svojim najvećim trgovinskim partnerom istog dana.
Iako je broj zaraženih bio jednocifren, Vijetnam nije tu stao. Škole su trebalo da se ponovo otvore 3. februara, nakon višenedeljnog praznika mesečeve Nove godine - prve nove školske nedelje od kada je virus prvi put otkriven u Vijetnamu 23. januara. Ali, časovi u celoj zemlji prekinuti su, uprkos samo osam dijagnostikovanih slučajeva u to vreme zemlja od 95 miliona. Premijer Nguien Ksuan Pak nazvao je borbu protiv COVID-19 "prolećnom generalnom ofanzivom 2020.", referencom na poslednji udar Severnog Vijetnama protiv Sajgona 1975. na kraju rata u Vijetnamu.
Sredinom aprila širenje se očigledno zaustavilo. Od 14. maja, Vijetnam je navršio 29 uzastopnih dana bez slučaja lokalnog prenošenja. Zemlja je prijavila ukupno 288 slučajeva COVID-19, bez smrtnih slučajeva.
Iako je uspeh Vijetnama pripisan mnoštvu faktora - brza akcija, gorke lekcije iz SARS-a i nedavna istorija masovne mobilizacije - oni koji su dobro upoznati sa Vijetnamskom komunističkom partijom ukazuju na vladajuću političku organizaciju koja intimno razume i duboko nepoverenje, braće na severu.
"Mislim da [Kinezi] ne bi mogli da ubede nikoga u Vijetnamu, čak ni članove Komunističke partije", rekao je Nguien Kuang A, penzionisani biznismen u Hanoju i poznati aktivista za ljudska prava. Jednom lojalni član Partije i ugledni bankar - suosnivač onog što će postati najveća privatna banka u Vijetnamu 1993. - Kuang A je rekao da je sve samo izvesno da čelnici te zemlje nisu bili uvereni u rane, optimistične izveštaje iz Kine koji sumnjaju u mogućnost pandemije.
S obe strane koje u svojim državama upravljaju sličnim unutrašnjim strukturama, koje redovno održavaju međusobne razmjene i događaje međusobno, Kuang A je rekao da vijetnamski zvaničnici dobro razumeju razmišljanje iza najava i odluka o politici koje dolaze iz Pekinga.
„Vijetnamski komunisti ih vrlo dobro poznaju; imali su mnogo lekcija svojih takozvanih prijatelja u Komunističkoj partiji Kine, “rekao je.
Kao jedina jednostranačka komunistička država s velikom, tržišno orijentisanom ekonomijom, Vijetnam je najbliži ideološki sused Kine. Ali nakon ponovnog ujedinjenja Vijetnama 1975. godine, Hanoj se našao u sovjetskom bloku u vreme kada su Kina i Sjedinjene Države bile partnerima protiv Kremlja u poslednjim godinama hladnog rata. Nakon što je odbio kratku, ali krvavu kinesku invaziju 1979. godine, Vijetnam je proveo 1980. godine, boreći se sa Crvenim Kmerima u Kambodži usred povremenih sukoba s Kinom i na kopnu i na moru.
Odnosi su normalizovani tek 1991. Vijetnam danas Kinu smatra najvećom egzistencijalnom pretnjom s obzirom da dve zemlje sukobljavaju zbog kineskih pomorskih zahteva u Južnom kineskom moru. Popularni konsenzus u Vijetnamu je da je Kina hiljadama godina neprijatelj Vijetnama.
„Mislim da su i vlada i narod Vijetnama uvek dobro razumeli Kinu i kinesku vladu i zato, oni nikada nisu verovali onome što su kineski lideri rekli o pandemiji,“ rekao je Nguien Tien Lap, stariji partner u NHKuang & Associates zakonu firma u Hanoju i bivši član stranke.
„Čelnici Vijetnamske stranke dobro razumeju da bi trebalo da budu nezavisni od Kine što se tiče zaštite vijetnamskog naroda“, dodao je.
Prema američkoj kompaniji za kibernetičku sigurnost FireEie, vijetnamski obaveštajni agenti možda su čak i pokrenuli sajber napade protiv Kine u prvim danima pandemije kako bi prikupili informacije o virusu. APT32, pošto je kompanija za kibernetičku bezbednost nazvala grupu pretnji koju je FireEie identifikovala kao usklađenu sa interesima vijetnamske države, 6. januara je pokrenula napad na kinesko Ministarstvo za vanredne situacije, a takođe je očigledno napala i pokrajinsku vladu Vuhana.
Dok Hanoj negira napade i izvori u Vijetnamu nisu bili voljni detaljno raspravljati o verodostojnosti vijetnamske obaveštajne operacije, Karl Tajer, profesor emeritus sa Univerziteta u Novom Južnom Velsu i specijalista za vijetnamska odbrambena pitanja, rekao je da su navodni napadi dobro u okviru mogućnosti sajber komande vijetnamskog ministarstva odbrane.
"Nezamislivo je da sajber komanda nije razvila neke ofanzivne sposobnosti koje bi joj omogućile hakovanje računara kineske vlade", rekao je Tajer, dodavši da Vijetnam takođe ima tradicionalnije načine vođenja špijunaže u Kini.
„Nema razloga zašto Vijetnam ne bi mogao to da shvati i ljudskom inteligencijom i nadgledanjem interneta na kineskom jeziku“, rekao je Tajer.
Vijetnam nije sledio korake američkog predsednika Donalda Trampa ili francuskog predsednika Emanuela Makrona kada je kritikovao postupanje Kine sa virusom. Poruka je umesto toga usmerena na snage Vijetnama, koje su se oslanjale na stroge mere javnog zdravlja i mobilizaciju širom zemlje da bi se otklonila pretnja.
"Generalno, Vijetnamci dobro reaguju na nacionalne pozive na saradnju ako su dovoljno uvereni da postoji nacionalna kriza", objasnio je Dejvid Koh, bivši stariji kolega Instituta ISEAS-Iusof Išak u Singapuru.
On je dodao da se vijetnamska vlada radije držala pozitivnih tačaka.
„Vijetnam nije jedina zemlja koja je mogla da veruje kineskim brojkama, iako se Vijetnam o tome nije javno izjasnio“, rekao je Koh.
Tajer je istakao da su i Kina i Vijetnam sarađivali tokom pandemije pred zajedničkim neprijateljem. Kina i Vijetnam su, pored više prekograničnih sastanaka službenika za javno zdravstvo, takođe materijalno pomagali.
„Vijetnamski graničari su donirali maske za lice svojim kineskim kolegama. Kina je ponudila pomoć Vijetnamu slanjem medicinskih stručnjaka, “rekao je Tajer.
Ali čak i usred zataškavanja zemlje u Vijetnamu u aprilu, fokus bilateralnih odnosa prebacio se nazad na geopolitičko rivalstvo u Južnom kineskom moru.
Početkom aprila je došlo do incidenta u Južnom kineskom moru. Tajer je rekao da je odnos Vijetnama prema Kini usred pandemije i propadanja Južnog kineskog mora tipičan za filozofiju zemlje o „saradnji i borbi“ prema svetskim silama.
„Vijetnam „sarađuje“ sa Kinom kako bi zadržao koronavirus zbog uticaja koji bi ova pandemija mogla imati na vijetnamsku ekonomiju i društvo i zato što je Vijetnam predsedavajući ASEAN-om, a COVID-19 zahteva regionalni odgovor“, rekao je, dodajući da takva saradnja nema nikakve veze o geopolitikom u Južnom kineskom moru.
„Vijetnam se„ bori “protiv Kine po tom pitanju“, rekao je Tajer.
Kurir.rs/Diplolmat
Foto: EPA