FELJTON KURIRA! KO SU BILI NEMANJIĆI (1): Stefan Nemanja Veliki župan, pa svetac
Osnivač srpske vladarske dinastije utemeljio je srpsku državu i pravoslavlje uveo kao državnu veru, sazidao je Studenicu, a zajedno sa sinom Savom podigao je Hilandar
Stefan Nemanja je osnivač dinastije Nemanjića. Rođen je 1114. (prema nekim izvorima 1118. godine) u Ribnici kod Podgorice.
Njegov otac Zavida, zbog sukoba unutar dinastije, sklonio se iz Raške, pa mu se u Ribnici rodio najmlađi sin Nemanja i tu su ga krstili latinski sveštenici. Po povratku u Rašku, Nemanju je miropomazao i pravoslavni sveštenik.
Kruna
Nemanja i svi njegovi potomci na prestolu dodavali su ispred svog ličnog imena ime Stefan - kao titulu. Grčka reč stefanos znači kruna, venac, čast, nagrada, pa tako Stefan može da se prevede kao okrunjen, ovenčan...
Posle Zavidine smrti i deobe njegove države s braćom, Nemanji su na upravu zapale teritorije oko Podgorice, Ibra i Rasine do Morave.
Nemanja je tokom svoje vladavine vodio ogorčenu borbu za samostalnost Srbije. Na početku je bio u vazalnom odnosu prema Vizantiji i njenom caru Manojlu I Komnenu, a posle njegove smrti sklopio je savez sa Ugarima i od Vizantije oteo teritorije između Zapadne i Velike Morave, Kosovo, severnu Metohiju i Zetu (današnja Crna Gora), pa ih priključio Raškoj.
Posle raspada saveza sa Ugarima i Bugarima, Srbi su 1190. godine od Vizantije poraženi na Moravi i bili su prinuđeni da sklope mir sa njom. Mirovni ugovor je osnažen ženidbom Nemanjinog sina Stefana sa sinovicom vizantijskog cara. A kad je Stefanov tast došao na presto, Nemanja je 1196, na zahtev Vizantije, sazvao veliki državni sabor i povukao se sa vlasti. Imao je tada 86 godina.
Vlast i titulu velikog župana Raške predao je srednjem sinu Stefanu; najstarijem Vukanu je ostavio na upravu Zetu, južnu Dalmaciju i Hercegovinu, deo Metohije i Toplicu, s tim da je podređen Stefanu. Najmlađi sin Rastko tada je već bio monah pod imenom Sava.
Nemanja i njegova supruga Ana su se sutradan posle sabora i povlačenja sa vlasti zamonašili u Crkvi Svetih Petra i Pavla u Rasu i tom prilikom uzeli monaška imena Simeon i Anastasija. Prvu godinu svog monaškog života Simeon je proveo u manastiru Studenici, da bi se u novembru 1197. godine pridružio svom najmlađem sinu monahu Savi na Svetoj gori. Tamo je, zajedno sa njim, uz dozvolu vizantijskog cara, 1198. oživeo zapusteli manastir Hilandar „za primanje ljudi od srpskog naroda koji se odaju monaškom životu“. Dane je provodio u molitvama, a 13. februara 1199. godine, star i već bolestan, umro je.
Izmirenje
Njegova dela su velika: utemeljio je srpsku državu i pravoslavlje uveo kao državnu veru. U sređivanju unutrašnjih prilika oslanjao se na Crkvu, kojoj je davao velike povlastice i posede, a i sam je gradio neke od danas najznačajnijih manastira: Studenicu, Đurđeve stupove, Svetog Nikolu kod Kuršumlije i Hilandar.
Zbog opasnosti da Latini napadnu Svetu Goru, odnosno Hilandar, i želje samog Simeona da mu telo počiva u rodnom kraju, Sava je u pratnji hilandarskih monaha, 1208. ili 1209. godine, mošti svoga oca preneo u Studenicu. Nad njima su se izmirila dva starija Savina brata, Stefan i Vukan, koji su se ranije svađali oko vlasti.
Srpska pravoslavna crkva Simeona je proglasila za sveca i slavi ga 26. februara.
Kurir / Momčilo Petrović
Foto: Arhiva