U filmu "Dara iz Jasenovca" Predraga Antonijevića predstavljeni su užasi počinjeni nad Srbima, Jevrejima i Romima koje su počinile ustaše u logoru Jasenovac.
Živote je tada izgubilo, kako tvrde mnogi naučnici, između 500.000 i 700.000 ljudi, a većina počinilaca zločina je kažnjena. Pojedinci su kasnije sahranjeni u države počasti.
Uloge Miroslava Filipovića, Maksa Luburića, Ante Vrbana, Nade Šakić i časne sestre igraju Vuk Kostić, Marko Janketić, Igor Đorđević, Alisa Radaković, Tanja Kecman, a evo kakva je bila njihova sudbina u pravom životu.
Vjekoslav Maks Luburić Pravda ga stigla 1969.
Luburić je bio ustaški oficir i gotovo ceo rat komandant sistema koncentracionih logora, među kojima je najveći koncentracioni logor bio Jasenovac. Kako ističu istoričari, zbog svoje umešanosti u brojne ratne zločine stekao je reputaciju najbrutalnijeg među ustaškim zapovednicima. On se, na kraju rata, nije predao zapadnim saveznicima, već se vratio u Hrvatsku, gde je bio zadužen za pozadinske akcije križara protiv nove jugoslovenske države u Bilogori i Slavoniji. Pobegao je iz Hrvatske preko Austrije, završivši u Španiji. U Španiji se krio pod imenom Visente Peres Garsija. Luburića je ubio agent Udbe Ilija Stanić, nakon što se uspešno infiltrirao u HNO. Ubijen je u svojoj vili u Španiji 20. aprila 1969, tako što mu je čekićem razbijena glava.
Fra Majstorović Mađari ga isporučili
Miroslav Filipović je bio franjevac, ustaša, i jedno vreme komandant logora Jasenovac i logora Stara Gradiška. Pre rata je bio kapelan i župnik u raznim mestima u Bosni i Hercegovini, a pošto je proglašena NDH, pridružio se ustaškoj vojnici, tvrde istoričari. Početkom maja 1945. godine pobegao je u Austriju i predao se Britancima, koji su ga odmah izručili jugoslovenskim vlastima. Posle je izveden pred vojni sud Komande grada Zagreba, koji ga je 29. juna 1945. godine proglasio krivim zbog masovnih zločina u Jasenovcu, Staroj Gradiški, u okolini Banjaluke. Osuđen je na smrtnu kaznu vešanjem, trajni gubitak građanske časti i konfiskaciju imovine.
Ante Vrban Obešen, priznao zločine nad decom
Ante Vrban je bio major Ustaške vojnice i kasnije HOS, zamenik komandanta logora Stara Gradiška za vreme Drugog svetskog rata. Pre rata je radio kao trgovački pomoćnik. Posle formiranja NDH pristupio je u Ustašku vojnicu. Prema podacima istoričara, u leto 1941. učestvovao je u ubistvima Srba u Lici, kao i u likvidacijama Jevreja u Jadovnu.
U logor Stara Gradiška je stigao 13. novembra 1941. godine, a neko vreme je bio zamenik komandanta logora Mile Oreškovića. Na suđenju posle rata priznao je da je otrovao 63 bolesne dece gasom "ciklon B", što je prikazano u filmu. Posle sloma NDH povukao se u Austriju, ali se 1946. godine vratio nakratko u Hrvatsku da uspostavi vezu s križarima. Sledeće godine Udba ga je uhvatila na Papuku, zajedno s Ljubom Milošem.
Osuđen je pred Vrhovnim sudom na smrt vešanjem.
Ljubomir Miloš Desna ruka Maksa Luburića
Miloš, koji je rođen u Bosanskom Šamcu, radio je kao opštinski poreski činovnik, a gimnaziju je učio u Subotici. Bavio se amaterski novinarstvom. On je u junu 1941. godine došao u Zagreb i sreo se sa svojim rođakom, ustaškim zapovednikom Vjekoslavom Luburićem. Prema tvrdnjama istoričara, postao je Luburićeva desna ruka. Posle rata uspeo je da pobegne u Austriju, gde se uključio u rad ekstremne ustaške emigracije. U sklopu diverzantske akcije operacija Gvardijan, ubacio se sa grupom ustaša u FNRJ 1948. godine, ali ih je Udba otkrila i uhapsila. Miloš je kasnije sarađivao sa Udbom šaljući šifrovane poruke o za ustaše povoljnoj situaciji u Jugoslaviji, što je rezultiralo hapšenjima novih grupa ubačenih ustaša. Posle kraćeg suđenja u Zagrebu, osuđen je na smrt i pogubljen na vešalima iste godine.
Dinko Šakić Sahranjen uz državne počasti
Dinko Šakić bio je komandant koncentracionog logora Jasenovac, a osuđen je na 20 godina zatvora zbog ubistava Srba, Jevreja i Roma. Preminuo je u ćeliji 20. jula 2008. Pravda ga je stigla tek u poznim godinama jer je pobegao sa suprugom Nadom u Argentinu. On je umro u zatvorskoj bolnici Remetinec u 86. godini. Sahranjen je na Zagrebačkom krematorijumu, u svojoj uniformi, a njegovoj sahrani prisustvovali su hrvatski desničarski političari.
Ženska uprava logora Stara Gradiška Nada Luburić se izvukla
Stara Gradiška je jedan od logora gde su počinjenih najužasniji zločini, a imao je i žensku upravu, koju su činile Maja Buždon, Božena Obradović, Nada Tanić-Luburić i Milka Pribanić.
Najviše pažnje gledalaca izazvala je Nada, koja je pobegla u Argentinu. Njen muž bio je Dinko Šakić, koji je od maja do kraja oktobra 1944. komandant ustaškog logora smrti Jasenovac, a njen rođeni brat je zloglasni Vjekoslav Luburić. Njen slučaj je svih ovih decenija pomalo bio u senci njenog muža i brata, a preminula je u dubokoj starosti 5. februara 2011. godine.
Kurir/ Foto: Aleksandar Letić