LOZNIČANI IMAJU SVEĆE KOJE NE PLAČU: Ratarske sveće kao što običaj nalaže biće upaljene na Veliki četvrtak u manastiru Tronoša
LOZNICA - Velike ratarske sveće biće i ove godine, kao što običaj nalaže, upaljene na Veliki četvrtak u manastirskoj Crkvi Vavedenja Presvete Bogorodice u Tronoši.
Dve identične sveće od čistog, prirodnog voska teške po najmanje 50 kilograma, visoke oko metar i po i prečnika oko 30 santimetara, vaskršnji su prilog parohijana okolnih sela koji ih po tradiciji svake godine na Veliki četvrtak donose u Manastir Tronoša, iza kojeg je više od sedam vekova trajanja.
Kada počne Vakršnji post vernici ovoga kraja sakupljaju priloge u vosku, ili novcu za koji se kupi čist vosak. U Tronoši se izliva jedna sveća, a u tome učestvuju parohijani Korenite i Tršića, dok je ona koja se izliva u Zajači, prilog meštana tog rudarskog naselja, Paskovca i dela Gornje Borine.
Tronoška sveća izliva se u sredu, a obliva na Veliki četvrtak dok se po dan ranije oba posla obave u Zajači. Nekada se to radilo tako što se obesi kanap-fitilj i onda se lije sveća dok danas postoji limeni kalup u kome se samo zategne fitilj, a onda sipa istopljeni vosak. Mada posao mogu obaviti dva, tri čoveka, uvek se okupi više ljudi, a međi njima i mladi koji treba da nastave tradiciju.
Na Veliki četvrtak šumskom stazom meštani Zajače nekoliko kilometara, na ramenima nose sveću sve do česme Jugovića. U tome se smenjuju na po dva, tri kilometra, ali se desilo pre više godina da je svih sedam kilometara nosio jedan mladić. Kod česme Devet Jugovića sastaju se sa komšijama iz Korenite i drugog dela Tršića koji donose svoju sveću i odatle ih nose u manastir.
Kad litija krene iznad Tronoše se prolamaju zvuci crkvenih zvona, a pošto jedan krug obiđu oko crkve unose sveće i uz određenu molitvu pale. Ratarske, ili oračke sveće, kako ih još zovu, palje se svake nedelje i praznika za vreme službe ispred ikone Isusa Hrista i Svete Bogorodice u manastirskoj crkvi i skoro sasvim izgore do narednog Vaskrsa.
Uvek ostane oko pet kilograma voska do naredne godine koji se pretapa sa novim tako da u novoj sveći bude deo prethodne. Sveće sagorevaju idealno, sa njih kapi ne klize i one ne "plaču". Vernici rado pomažu dajući prilog u vosku, ili novcu za kupovinu voska, kao i naši ljudi koji stižu iz inostranstva za vaskršnje praznike. Ovaj običaj traje dosta dugo i nije prekidan ni za vreme ratova samo što su tada izlivane manje sveće. Zovu se ratarske jer ih liju ratari koji veruju da će im poštujući ovaj običaj biti bolji rod useva, stoka plodna i da njihove njive i polja neće pogoditi vremenske nepogode. Ovo je druga godina da se običaj provodi u vreme epidemije koronavirusa pa iz manastira kažu da će biti održan, ali uz preduzimanje neophodnih protivepidemijskih mera.
Običaj izlivanja i paljenje ratarskih sveća u Manastiru Tronoša je od 2012. godine upisan u Nacionalni registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Kurir.rs/T.Ilić