MORAVA STIGLA U LIBIJU: Maršal Haftar u ruke dobio srpsko smrtonosno oružje da zaustavi džihadiste! VIDEO
Na nedavnoj paradi Libijske nacionalne armije koja je održana pre nekoliko dana pored Bengazija kao podešalon prikazan je bio i samohodni višecevni raketni lanser Morava koji su 2018. godine kupili Ujedinjeni Arapski Emirati, a Libiji su bili ustupljeni kao donacija i pomoć kako bi se zaustavila ofanziva rivalske GNA formacije iz Tripolija.
Međutim, ovo nije prvo pojavljivanje samohodnog višecevnog raketnog lansera Morava. Naime,prvi snimci pojavili su se u novembru prošle godine kada je na Tviteru osvanula slika srpskog LRSVM (lanser raketa višecevni modularni) u sastavu snaga Libijske Nacionalne armije maršala Halife Haftara, koji predstavlja branu turskom uticaju u Libiji, a čije snage u borbi protiv muslimanske braće podržavaju Egipat i Ujedinjeni Arapski Emirati, kao najodaniji saveznici.
Međutim, ono što je izazvalo zabunu bio je propratni komentar da jednica LNA Tarik Bin Zajed koja je održala pokaznu vežbu u pustinji koristi srpski PVO sistem?!. Morava PVO sistem? Naravno da je to glupost, jer ko je video slike znao je o čemu se zapravo radi i da to nije nikakvi PVO sistem. Međutim, na to koliko se kasnije videlo niko nije ni obraćao preteranu pažnju, pa se počelo uveliko pisati o PVO sistemu Morava.
Povodom pojave „Morave“ u libijskoj pustinji ruski vojni kanala „Zvezda“ pozivajući se na svoje izvore saopštio je da su ovaj borbeni sistem Haftarovim snagama isporučili Ujedinjeni Arapski Emirati, koji već kako se neformalno tvrdi poseduju ovaj raketni sistem ( prema podacima ako se pozivamo na nepreciznu Vikipediju oko 50 ovih sistema). Inače UAE su posle Egipta najveći snabdevači naoružanjem ovog ratnog lidera koji raspolaže sa jednom baterijom ovog borbenog sistema.
Inače valja dodati da su UAE kupili 36 lansera modularnih u paketu kalibra 107 mm i 122 mm, koji su u ovu zalivsku državu izvezeni 2017/2018 godine, a ustupljeni Haftarovoj LNA 2020 kada su po prvi put i javnosti bili prikazani.
Kako je nastala Morava
Ovaj artiljerijsko-raketni sistem nastao je kao isključivo domaći proizvod. Konstruktor je bio Vojnotehnički institut (VTI) u saradnji sa par domaćih fabrika iz Kruševca i Čačka.
LRSVM (lanser raketa višecevni modularni) nastao je kao plod domaće pameti i ideja duge konstruktorske škole ovakvih sistema još od doba JNA. Upravo sa ovim sistemom Srbija se svrstala u red 18 zemalja sveta koje su sposobne da proizvedu ovakav raketni sistem.
Kratak opis
Raketni sistem „morava” namenjen je za uništavanje žive sile, fortifikacijskih objekata, lakooklopljenih borbenih i neborbenih vozila na različitim daljinama, u zavisnosti od tipa raketa koji se koristi. Morava je zamišljena kao univerzalna, automatizovana lansirna platforma, nezavisna od tipa rakete, koja će biti lansirana, i od tipa vozila na koji se montira. Ovaj raketni sistem je zamišljen kao modularni, koji kad se pojavio daleke 2011. predstavljao je savremeni trend u svetu.
Vojska Srbije smatrala je da ima potrebu upravo za jednim ovakvim sistemom za savremeni način ratovanja, koji će omogućiti u zavisnosti od mete koja se napada da se upotrebi određeni tip rakete.
Razvoj ovog artiljerijsko raketnog sistema započeo je sredinom 2010. godine, a prvo prikazivanje javnosti imao je na Sajmu vojne opreme i naoružanja Partner 2011. Januara 2012. izvedena su bila i prva lanisranja raketa na poligonu Niknci sa raketama „oganj“, „grad“ i „plamen“. U junu 2013. ovja sistem je ponovo prikazan sa sajmu „Partner 2013“, samo što je bateriji lansirnih vozila bilo pridodato i logističko vozilo, koje je prikazano prvi put.
Sastav sistema
Bateriju LRSVM (lanser raketa višecevni modularni) „Morava“ čini šest automatizovanih platformi montiranih na terenskom vozilu FAP 1118 BDS/A 4 konfiguracije 4×4 sa produženom kabinom na koje je su integrisani SUV i INS, lansirni moduli sa raketama 128 mm „oganj” (2×12 komada), 122 mm „grad” (2×12 komada) i 128 mm „plamen” (4×16 komada). Svakoj bateriji su pridodata i tri logistička vozila sa poluautomatskom dizalicom za prevoz i pretovar lansirnih modula na lansirnu paltformu.
SUV srce „Morave“
Srce LRSVM čini sistem za upravljanje vatrom (SUV) domaće proizvodnje koji obezbeđuje kompletnu automatizaciju. U SUV je ugrađen balistički modul koji određuje elemente gađanja (azimut i elevaciju) na osnovu položaja cilja u odnosu na lanser, uzimajući u obzir vrstu rakete kojom se gađa, temperaturu goriva i atmosferske uslove (atmosferski pritisak,temperaturu vazduha i promenu inteziteta i pravca vetra sa visinom). Podaci o geografskom položaju i orijentaciji lansera i položaju cilja zadaju se učitavanjem putem fleš memorije, CD, radio-vezom preko KIS-a, označavanjem položaja na elektronskoj geografskoj karti. Podaci o geografskom položaju i orijentaciji lansera mogu da se odrede i autonomno na osnovu ugrađenog GPS prijemnika i INS-a.
Morava poseduje i inercijalni navigacioni sistem, koji je razvijen u VTI-u integrisan je sa GPS prijemnikom, koji se koristi za određivanje početnih uslova za određivanje položaja lansera. U sistem za upravljanjem vatrom LRSVM „morava” su integrisani balistički moduli za rakete „oganj”, „grad” i „plamen”.
Rakete spakovane u kontejner
Rakete za LRSVM „Morava“ spakovane su modul, odnosno već se nalaze unutar cevi koje su sa prednje i zadnje strane zatvorene poklopcima izrađenim od polikarbonata. Morava je kontruisana tako može na lansirno vozilo da koristi kutijaste module za rakete 128 mm „oganj”, za 122 mm „grad” i za „plamen D” – 128 milimetara. Može da dejstvuje u svim vremenskim uslovima od +50 do –30 stepeni celzijusovih. U Libijskom slučaju na lanser montirana je kombinacija modula sa raketama kalibra 122 mm i kutijasti lanser sa raketama „plamen D“. Inače Valjevski Krušik”je glavni finalizator modula , odnosno pre isporuke u ovoj fabrici se vrši naoružavanje, hermetizacija i finalna provera kontejnera.
Kurir.rs/A.Mlakar