TREPERAVA CRVENA SVETLOST U MRAKU PEĆINE: Kako su praistorijski umetnici ukrašavali najudaljenije i najmračnije zidove pećina
Pećine i to najčešće njihovi najudaljeniji, najtamniji ćoškovi, bile su prve umetničke galerije čovečanstva, mesta gde su prvi umetnici slikali mape zvezda, scene iz lova i predstave životinja ledenog doba.
Pećine, pak, nisu najbolje "rešenje" za umetnički studio - nema prirodnog svetla a ljudi ne vide najbolje u mraku. I, iako pećinskih slika ima i blizu ulaza ili ispod kamenih skloništa, mnoge slike uključujući prizore iz pećina poput Laskoa ili Altamire, kriju se u uskim prolazima i duboko u lavirintu pećinskih prolaza kroz koje prolaz bez svetla nije moguć.
Da bi istražili kao su umetnici iz kamenog doba radili u ovim mračnim i teško dostupnim mestima, arheolozi u Španiji su proučavali kako su prvi ljudi koristili drvo i druge materijale za proizvodnju baklji i lampi koje bi im osvetlile njihova kamena "platna".
"Veoma nas zanimaju procesi iza ovih prelepih slika", naveo je Dijego Garate, autor studije objavljene u žurnalu PLOS One.
Garate, istraživač Međunarodnog instituta za praistorijsko istraživanje Kantabrije pri Univerzitetu Kantabrija, rekao je da su ostaci uglja na lokalitetima pomogli stručnjacima da otkriju kako su ovi umetnici radili, a ti ostaci često su previđani u korist veličanstvenih slika na zidovima.
Na osnovu arheoliškog materijala pronađenog u pećinama iz doba paleolita, stručnjaci su napravili svoje verzije praistorijskih baklji i uljanica a potom su ih testirali u pećini Istunca 1 u Baskiji.
Naučnici su testirali pet drvenih baklji koje su bile napravljene od kleke, kore breze, bršljana, smole i koštane srži. Dve uljane lampe bile su ispunjene osušenom klekom, smolom i kravljom koštanom srži, a jedno malo ognjište zapaljeno je uz pomoć osušene kleke, hrasta i breze. Materijali korišćeni zasnovani su na arheološkim ostacima pronađenim u slićnim paleolistkim pećinama.
"Hodali smo 20 minuta, duboko u pećinu, dok se svetlost gasila. Neverovatno je koliko se svetlost baklje razlikuje od veštačke svetlosti koju smo koristili", rekao je Garate.
Brvene baklje sastavljene od više grana odlične su za istraživanje pećina i prelaženje preko širih mesta jer bacaju svetlost u svim pravcima i to na čak šest metara daljine, rekli su istraživači.
Uz to, baklje su lake za transport i pet puta bolje od uljane lampe. Baklja koja se najbrže ugasila gorela je 21 minut, dok je 61 minut gorela "najdugovećnija" baklja.
Baklje ipak imaju i falinku - nepredvidljive su i često su morali da ih potpire mahanjem levo desno. Takođe, baklje mnogo dime.
Kada je reč o uljanicama, one su bolje za osvetljavanje manjih prostora duže vreme - nešto poput sveće su, ali nisu pogodne za hodanje kroz pećinu jer njihova svetlost ne dobacuje do poda.
Ognjište je mnogo dimilo i brzo se ugasilo ali su istraživači naveli da je vrlo verovatno da nisu izabrali dobru lokaciju za ognjište u test pećini.
Garate i njegov tim zaključili su da praistorijski ljudi koji su ukrašavali zidove prećina prelepim prizorima nisu bili samo umetnosti već i rudari.
"Znali su kako da se kreću i snalaze u pećinama što je nama bilo veoma teško, uprkos svoj opremi, konopcima i kacigama. A oni su se kretali bez svega toga, sa bakljom u ruci koja je dinamična i emituje crvenu svetlost. Lako su mogli da ukrase ulaze pećina ali su ipak izabrali to da urade veoma duboko u pećini, u ovim uskim mestima. U tome je i bila draž svega", naveli su autori.
Kurir.rs/CNN