Ovo je krajnje prikladno vreme za čitanje "2034: Roman sledećeg svetskog rata", trilera objavljenog u martu koji opisuje lanac događaja koji su doveli do trećeg svetskog rata.
Njegovi koautori su iskusni veterani američke vojske. Jedan je Džejms Stavridis (66), penzionisani mornarički admiral koji je služio na raznim komandnim pozicijama. Godine 2009. imenovan je za vrhovnog komandanta NATO i najvišeg američkog komandanta u Evropi, na dužnostima koje je obavljao do penzionisanja 2013. Drugi, Eliot Akerman, je 25 godina mlađi od njega. Novinar i pisac, osam godina je služio u američkom korpusu marinaca kao oficir pešadije i specijalnih operacija, uključujući kratak boravak u Kopnenoj delu Odeljenja za posebne aktivnosti CIA. Akerman je više puta obilazio dužnosti sa elitnim tajnim jedinicama CIA na Bliskom istoku i jugozapadnoj Aziji, uključujući Irak i Avganistan.
Knjiga je ovog proleća izašla na engleskom jeziku i našla se na listi bestselera u Sjedinjenim Državama.
Napisali su „2034“ da zabave i izazovu debatu. Iskreno se plaše da su Sjedinjene Države i Kina, dve velesile sa strateškim i taktičkim nuklearnim oružjem, na putu za konfrontaciju, objašnjava Stavridis, koji se povukao iz mornarice nakon 37 godina, a zatim je bio dekan Fletcherove škole prava i diplomatije na Univerzitetu Tufts u Bostonu.
Kao što je Robert Gejts, sekretar za odbranu pod predsednicima Bušom i Obamom i bivši izvršni direktor CEO, rekao u svojoj knjizi: "To je pravi bestseler. 2034 je roman o sukobu za koji se nadamo da se nikada neće dogoditi. oslanjajući se na duboko operativno i diplomatsko iskustvo, admiral Stavrides i Eliot Akerman dočarali su noćnu moru koju očajnički moramo da izbegnemo. Roman je upozoravajuća priča za naše doba i podsetnik koliko brzo događaji mogu izmaći kontroli - čak i pre 2034. godine.
Igrom slučaja, krajem marta, nekoliko nedelja nakon objavljivanja knjige, kineski ministar spoljnih poslova Vang Ji odleteo je u Teheran i potpisao 25-godišnji sporazum o strateškoj saradnji sa svojim iranskim kolegom Muhamedom Džavadom Zarifom.
Nekoliko detalja o sporazumu je objavljeno, ali u dokumentu koji je nakon događaja, Brig, objavio Institut za studije nacionalne bezbednosti Univerziteta u Tel Avivu. General Asaf Orion, direktor istraživačkog programa INSS-a o Izraelu i Kini, oprezno je primetio da „[razvoj] odnosa Kine i Irana gaji negativne trendove za nacionalnu sigurnost Izraela“. Orion je napomenuo da je godinu dana ranije iz Irana je procurio nacrt sporazuma, pokazujući da on uključuje sporazume o unapređenju saradnje na vojnom, tehnološkom i obaveštajnom planu.
U avgustu, nakon povlačenja SAD iz Avganistana, novi iranski predsednik Ebrahim Raisi navodno je tvrdio da je taj potez stvorio novu međunarodnu agendu i priliku za iransku saradnju sa Kinom i Rusijom. Njegove primedbe ilustruju stepen interesa Irana za stvaranje jedinstvenog antiameričkog bloka.
Južno kinesko more godinama je u centru borbe. Kina polaže pravo na suverenitet nad čitavim područjem, ogromno prostranstvo mora koje je od Drugog svetskog rata bilo kritično važan prolaz za komercijalnu plovidbu - i u kojem je izgradila veštačka ostrva. Tajvan, čiji su odnosi sa Kinom napeti od tog rata, takođe polaže pravo na suverenitet nad delovima područja, kao i nekoliko drugih država, uključujući Japan, Maleziju, Japan i Filipine, a sve one opisuju kinesku aktivnost kao agresivnu i opasnu. Stalni arbitražni sud u Hagu je 2016. godine presudio da su teritorijalni zahtevi Kine u Južnom kineskom moru prekršili Konvenciju Ujedinjenih nacija o pravu mora. Kina je odbacila nalaze suda i tretira sporno područje kao svoje.
Vašington gleda na slobodu pomorskog kretanja u toj oblasti kao na strateški i vojni interes najvišeg reda. Procenjuje se da jedna trećina globalnog transporta prolazi ovim područjem, više od tranzita kroz Suecki i Panamski kanal zajedno. Njegove pomorske trake su ključne za kretanje američkih teretnih brodova u čitavu Aziju. Poremećaj trgovačkih puteva kroz Južno kinesko more mogao bi ubrzati globalnu političku i ekonomsku krizu. Da je Kina stekla priznanje i da je percipirana kao legalni vladar prostora, iskoristila bi sve alate koji su joj na raspolaganju u regionu kako bi sa pozicije snage ugrozila bezbednost SAD.
Roman počinje razvojem na tri različite lokacije: Južnokinesko more, Ormuški moreuz i Vašington, DC. Otvara se krvavom pomorskom bitkom između kineske i američke mornarice. Američka pomorska flotila koja patrolira kao demonstracija sile u Južnom kineskom moru vidi brod u plamenu i kreće prema njoj, ali se ubrzo pokazalo da je to Kineska zamka koja pokreće sukob snaga. Amerikanci su poraženi, gubeći preko 100 pripadnika vojske i veliki broj brodova.
U isto vreme, naizgled bez ikakve veze, američki ispitni avion F-35E leti iznad Ormuškog moreuza kada sajber oružje preuzima kontrolu nad njegovim sistemima. Avion sleće u Teheran, a pilota, koji je testirao novi sistem, brutalno ispituje viši oficir Revolucionarne garde, tokom kojeg se onesvesti. Život mu je u opasnosti.
U međuvremenu, predsednik Sjedinjenih Država vraća se u Vašington sa međunarodne konferencije. Njen avion ima samo povremenu komunikaciju sa Belom kućom, jer su SAD pod nezapamćenim kibernetičkim napadom koji, između ostalog, ometa snabdevanje električnom energijom u glavnom gradu. Vašington je gurnut u potpuni mrak.
Kineski vojni ataše za Vašington odlazi u Belu kuću i podnosi ultimatum predsedniku koji povezuje događaje u Persijskom zalivu i Sjedinjenim Državama. U stvari, on potvrđuje da je Kina izvela dvostruku zasedu protiv Sjedinjenih Država. Po nalogu iz Pekinga, on leti pravo nazad u Kinu, ne čekajući predsednikov odgovor.
U kratkim poglavljima, autori dovode svoje čitaoce na bezbroj lokacija, uključujući Barencovo more, severno od Norveške i Rusiju, gde je iranski ispitivač američkog pilota na ruskom ratnom brodu. Oni opisuju politička i vojna dešavanja u Iranu, kao i razmatranja i odluke koje se donose u Sjedinjenim Državama.
Stil pisanja je lucidan i autori se brinu da precizno ispričaju detalje tokom brzog pripovedanja. Čitaoci skaču iz zemlje u zemlju i sa kontinenta na kontinent, ponekad vrtoglavom brzinom.
Lista likova je raznovrsna: predsednik (čije ime nije navedeno), koji je izabran bez podrške velike stranke i koji zavisi od svog tima za nacionalnu bezbednost, na čelu sa dominantnom osobom koja joj blokira pristup dometa mišljenja u njenoj administraciji; Sara Hant, komandant flotile u Južnokineskom moru, koja je umešana u sve kritične poteze protiv Kine; Major Kris Mičel, pilot -pilot, koji je oslobođen iz zarobljeništva u Iranu i igra ključnu ulogu pred kraj kampanje; Sandip Čovduri, Amerikanac indijskog porekla i zamenik američkog savetnika za nacionalnu bezbednost, koji izražava nezavisno, umerenije mišljenje predsedniku na početku zapleta, pa je kao rezultat toga dobio otkaz od svog pretpostavljenog. On će igrati centralnu ulogu kada dođe u Indiju, drugu zemlju sa nuklearnim vojnim sposobnostima, u kojoj se u velikoj meri razvijaju potezi kako bi se okončala velika kriza koja se proširila na ogromne delove sveta.
Glavni likovi na suprotnoj strani su šefovi kineskog odbrambenog establišmenta, koji upravljaju događajima u atmosferi i iz ličnih i nacionalnih razloga koji se kategorički razlikuju od onih njihovih američkih kolega. Za njih su opstanak režima i njihov lični opstanak isprepleteni, i zaista, najviše kinesko rukovodstvo ostaje na svom mestu, osim jednog žrtvenog jarca, usamljenog „izdajnika“, koji je na kraju okrivljen za sve kineske neuspehe tokom rata. U Sjedinjenim Državama, međutim, predsednica ne uspeva da osvoji drugi mandat, a svi njeni pomoćnici ostaju bez posla i plaćaju cenu za krizu, prenosi Harec..
Glavni likovi sa obe strane sukoba često prave ozbiljne greške, a autori naglašavaju „ljudski faktor“. Navodno, svi igrači žele da izbegnu nuklearni rat, ali greške dovode do katastrofe. Predsednica, na primer, se obraća naciji a poruka takođe namenjena kineskim ušima, naravno, izražavajući svoju spremnost da razmotri upotrebu taktičkog nuklearnog oružja, otvarajući tako vrata nuklearne katastrofe. Komandant flotile Južnokineskog mora, koja je u međuvremenu unapređena u admirala, donosi odluku koja joj onemogućava da otkaže odlučujuću misiju. Ovo je knjiga o supersilama i interesima, ali i o ljudskim bićima i njihovim nevoljama.
Knjiga počinje velikim incidentom u Ormuškom moreuzu, gde se i završava. Usput su autori dodali priču koja na prvi pogled nema veze sa zapletom i ima mali uticaj na američko-kineski rat. Međutim, izraelskim čitaocima to bi bilo od posebnog interesa.
U romanu Rusija, koja ne igra veliku ulogu u sukobu Sjedinjenih Država i Kine, odjednom odlučuje da iskoristi međunarodne tenzije kako bi preuzela kontrolu nad strateškim plovnim putem između Persijskog zaliva i Omanskog zaliva.
Kurir.rs