Za grad Užice vezuju se mnogobrojni simboli, ali ipak najznačajniji je Stari grad, utvrđenje staro vekovima, koje ponosno stoji i priča priču jednog prošlog vremena. Hiljade ljudi svakodnevno prolaze kraj Užica prema Zlatiboru i većina s magistralnog puta obavezno primeti i tvrđavu, užički Stari grad.
Nakon decenija nemara i zanemarivanja, zasijao je nakon rekonstrukcije, a planirano je da se obnavljanje tvrđave nastavi i narednih godina. U gornjem gradu je, po planovima iz austrijskih arhiva, obnovljena citadela, cisterna za vodu, kazamati za oružje i posebno kula iz koje pogled puca na sve strane.
Grad Nikole Altomanovića, mladog i hrabrog vojskovođe i velikaša iz roda Vojinovića, a potom tursko i austrijsko vojno utvrđenje, smešten je na steni, nad rekom i zaista izgleda impozantno.
Nemanja Obradović, kustos Narodnog muzeja Užice, navodi da je utvrđenje nastalo u 14. veku i nije poznato kako je tačno izgledalo na samom početku i koja je bila njegova funkcija. Nastalo je iznad važnog trgovačkog puta koji je spajao centralne i zapadne oblasti Balkanskog poluostrva, tako da je njegova uloga svakako bila da nadgleda i kontroliše. Polovinom 14. veka, ovo utvrđenje se našlo u posedu oblastne porodice Vojnović, da bi 60-ih godina tog veka kontrolu nad gradom preuzeo Nikola Altomanović koji je upravo u ovom gradu 1373. godine zarobljen i oslepljen od strane Bana Tvrdka i Kneza Lazara.
Kako Obradović dalje objašnjava, praktično od tada, grad je u posedu Kneza Lazara i ono što se dalje dešava sa Starim gradom ostaje nepoznato, odnosno ne zna se kakva je tačno njegova uloga bila u periodu srpske despotovine, ali dolaskom Turaka, verovatno je pao pod njihovu vlast 1463. godine.
“Obnova i nadogradnja Starog grada vršila se u skladu sa političkom situacijom. Zna se da prvih godina nakon turskog osvajanja nije imao vojnu posadu, što nam govori popis iz 1476. i 1478. godine. Kasnije krajem 15. Veka, poznato je da je nadograđen jer su Ugari upadali preko Save i Dunava, tako da je više tvrđava u današnjoj Srbiji nadograđeno u tom periodu. Već u 16. i 17. veku njegova uloga fortifikacije je opala, i uopšte njegov vojni značaj, jer je ovo bila klasična srednjovekovna tvrđava, a razvojem artiljerije, njena odbrambena sposobnost se umanjima. Stari grad je utvrđen za vreme Velikog Bečkog rata 1691. godine, ali sve slabosti je pokazao za vreme Austrijske opsade 1737. kada je sa srpskim ustanicima ovaj grad i osvojen. Oni su ga držali do marta 1374. godine. Za vreme Prvog srpskog ustanka osvojen je 1805. godine, Turci ga kasnije obnavljaju 1819, da bi konačan kraj njega kao vojnog uporišta i kao utvrđenja bio 1862. godine, kada se tursko stanovništvo i turska posada seli iz Užica. Od 1863. godine grad je miniran i od tada gubi svaku funkciju”, priča Obradović.
U užičku srednjovekovnu tvrđavu do sada je uloženo više od 60 miliona dinara, a pored Starog grada, koji predstavlja biser i simbol Užica, u planu je još investicija koje će privući turiste iz zemlje i regiona tako da se očekuje da se ovog leta Užička tvrđava nađe među glavnim turističkim atrakcijama.
Obradović kaže da je prethodnih godina rađena konzervacija gornjeg, donjeg i srednjeg grada i rekonstruisana citadela kule i šetna staza. Te poslove su finansirali Ministarstva kulture i turizma sa 45 miliona dinara, grad Užice je uložio 16 miliona dinara, dok je Američka ambasada uložila 8 miliona. On dodaje da je trenutno u toku projekat za izgradnju vodene kule koja će takođe biti atrakcija, a radi se još jedan vidikovac. Vrše se još i geomehanička i geotehnička istraživanja za izgradnju mosta koji će spojiti magistralu i Stari grad i time omogućiti da turisti lakše dođu do ovog lokaliteta, a te radove finansira Ministarstvo turizma sa 10 miliona dinara.
Kako kustos objašnjava, celokupna rekonstrukcija se vrši na osnovu austrijskih skica iz vojnog arhiva u Beču.
“Obnovićemo jedno kulturno dobro, pojačati turistički potencijal i ljudi će uspeti da dođu ovde da vide lep pogled i da se upoznaju sa istorijom Užica i čitavog kraja”, zaključuje Obradović.