Tvrđava na Dunavu je misteriozno i bajkovito mesto koje nikoga ne ostavlja ravnodušnim.
Dunav. Po književniku Miloradu Paviću, ovo je jedna od četiri rajske reke. Njegove obale kriju mnoštvo tajni. Skelom smo se preko ove moćne vode uputili u Ram, mesto koje se nalazi između Kostolca i Velikog Gradišta, da bismo otkrili jednu takvu tajnu, staru 18. vekova, a koja se krije među bedemima Ramske tvrđave.
- Ramska tvrđava je građena u 15. veku, nju 1483. godine gradi turski sultan Bajazit II i ovo je jedna od tri originalne turske tvrđave na našim prostorima. U to smo uvereni jer je građena u turskom sistemu mera, aršinskom sistemu. Jedan aršin, što u prevodu znači jedan lakat bilo je nekih 76 santimetara i svaki deo ove tvrđave se uklapa u njega - kaže za Kurir televiziju Ilija Jacanović, vodič na Ramskoj tvrđavi.
Ramska tvrđava je građena kao tipično artiljerijsko utvrđenje i ona je jedna od prvih takvih tvrđava na ovim prostorima. Opremljena je sa 36 topovskih mesta. U isto vreme, Beogradska tvrđava Kalemegdan ima 22 topa.
- Razlog tolike koncentracije vatrene moći leži u njenom položaju. Ona se nalazi na obali Dunava, na mestu gde se odvija jedan prirodni fenomen. Gde dunav presecaju četiri planinske reke Morava, Mlava, Karaš i Nera i čine da je matica Dunava na ovom mestu izuzetno mirna. Jednu tako mirnu vodu će Turci želeti da kontrolišu i da kontrolišu njen prelaza - kaže za Kurir televiziju Ilija Jacanović, vodič na Ramskoj tvrđavi.
Na ovom prostoru se nalaze i tvrđave iz drugih perioda. Na 2 km od Ramske nalaze se tri rimske tvrđave i jedna keltska. Na ovom mestu je rimski imperator Trajan u 2. veku nove ere prelazio u pohodu na Dakiju i napravio pontonski most čiji crtež postoji na trajanovom stubu u Rimu.
- U arhitektonskom smislu Ramska tvrđava je izuzetno zanimljiva, ona ima pet kula ali svaka od tih kula je različita, prilagođena poziciji na kojoj se nalazi kako bi bila što teže osvojiva. Svaka kula ima spratove, a ti spratovi zasebna ognjišta za grejanje. Postoji toalet u jednoj od kula, a sama trvđava je opremljena sa čak četiri kanalizaciona sistema - kaže Ilija Jacanović i dodaje:
- Stepeništa koja vode do vrha kula su napravljena na taj način, odnosno takve visine da budu što teže pristipačna osvajačima koji su najčešće nosili oklope. Glavna kula je donžon ili gospodarstvena, po latinskoj reči dominijum i ona je predstavljala kulu poslednje odbrane i ona je najviša na ramskoj tvrđavi.
Za Ramsku tvrđavu znamo da je turska zbog sistema mera, ali po stilu ona odudara od tipičnog načina gradnje u to vreme.
- Ona, pre svega, ima elemente vizantijskog stila, odnosno Istočnog rimskog carstva i po svojim oblicima, po izgledu zubaca i nekim drugim elementima više liči na vizantijske tvrđave nego na klasične turske tvrđave. Kada pričamo o Ramskoj tvrđavi i njenoj gradnji mi je stavljamo u kontekst te 1483. godine. Svega 40 godina nakon gradnje, Turci će preći Dunav, napasti Kraljevinu Ugarsku i pokoriti je. Nakon toga, Dunav više nije granica, a Ramska tvrđava ne predstavlja neku vojnu formaciju koju je potrebno održavati i nema više ulogu na granici koju je imala pre toga - ispričao je za Kurir televiziju Jacanović.
Turci nakon osvajanja Ugarske napuštaju samu tvrđavu i ona propada. Kada se granica, posle tri veka vratila na Dunav. Tvrđava će u tehnološkom smislu biti prevaziđena i uglavnom će biti administrativni centar.
- Od toga odudara jedna bitka iz Trećeg austrijsko-turskog rata, u kojoj će tvrđavu braniti 24 austrijska vojnika predvođeni grofom Lopreštijem, jednim Italijanom, španskog porekla, koji je ratovao za Austrijance. On da bi branio odstupnicu za prelazak srpskih izbeglica, odolevaće više od četiri sata napadima 5000 turskih vojnika. Na kraju će herojski stradati, ali njegova smrt neće biti uzaludna i omogućiće spašavanje ljudi - ispričao je Jaćanović.
Ova tvđava čuva tajnu koja je mučila sve koji su se njome bavili. Konačno, ona je izašla na svetlost dana.
- Ramska tvrđava u svojoj sredini krije jedan izuzetno zanimljiv objekat. Za njega se ranije nije znalo. Nekim osnovnim arheološkim iskopavanjima 80-ih godina došlo se do pretpostavke da je u pitanju džamija, obzirom da je cela tvrđava Turska. Ipak, nakon što se otkopalo 4000 kubnih metara zemlje unutar tvrđave došlo se do nekih novih saznanja - rekao je Jaćović.
Objekat u sredini tvrđave nije građen u turskom, aršinskom sistemu mera, već u rimskim stopama.
- To nam je bio prvi trag da krenemo u istraživanje koje nam je potvrdilo da je to objekat iz rimskog perioda, iz nekog drugog veka nove ere, i da je u pitanju svetilište posvećeno Jupiteru, zaštitniku vojničke sreće, a ujedno i grobnica rimskog vojskovođe, legionara, barjaktara 7. Klaudijeve legije Gajusa Licinijusa Rufinusa - zaključio je Jaćanović.
Ispod Ramske tvrđave na litici, uklesana je tabla iz drugog veka nove ere, na latinskom jeziku koju i dan danas možemo pročitati.
Kurir.rs/J.Ć.
Bonus video: