BEOGRAD - Hrvatski akademici tvrde da Srbi koji su u 16. veku naselili Žumberak, danas na severozapadu Hrvatske, nisu uopšte bili Srbi!
Svi istorijski dokumenti koji ukazuju da je naseljavanje Srba 1531. godine bio i prvi dolazak pravoslavnih hrišćana i etničkih Srba na područje rimokatoličke Habzburške monarhije, za akademike iz HAZU nisu dovoljan dokaz.
Nastavak je to negiranja bilo kakvih srpskih korena u Hrvatskoj, što i nije neka novost, ali priča o žumberačkim uskocima ipak je po mnogo čemu posebna.
"Teško je bilo gde u Evropi naći primer u istoriji da su se sa manjom verskom i etničkom grupom toliko bavile i sporile ne samo carsko-kraljevske vlasti u Beču, Budimpešti i Zagrebu, nego i već vekovima podeljene, suprotstavljene i zavađene dve najveće hrišćanske crkve, Rimokatolička i Pravoslavna. Koliko puta su se žumberačkim uskocima bavili carevi u Beču, posebno Marija Terezija, i rimske pape, posebno u vreme njihovog intenzivnog i prisilnog unijaćenja", napisao je u knjizi "Žumberački uskoci" Dragan Vukšić o istoriji Žumberka, kraja gde danas Srba gotovo i nema, objavile su Novosti.
A doseljeni Srbi sa područja Glamoča, te iz unačkog i cetinskog kraja dolaskom u ove krajeve označili su i početak onoga što će kasnije postati Vojna krajina. Slobodni seljaci na području vladavine Habzburgovaca nisu želeli da služe hrvatskoj i kranjskoj vlasteli, a postali su i prva srpsko-pravoslavna skupina na teritoriji monarhije.
Međutim, akademici HAZU kažu da za sve to "nema potvrde" i priklanjaju se stavovima Katoličke crkve koja je pridošle Srbe, ne samo u Žumberku, pritiskala da promene veru.
"Verski i nacionalni sukob, nastojanje da se Žumberčani otmu od Srpske pravoslavne crkve i tako vežu za Rimokatoličku crkvu, prvo zajedno sa svim pravoslavnim hrišćanima u okviru takozvane Marčanske unije, a posle njezine propasti kao izdvojeno versko i etničko ostrvo, okruženo rimokatolicima, Kranjcima i Hrvatima, ono što žumberačke uskoke čini posebnima - piše Vukšić, koji je pre koju godinu i od rimskog pape zatražio izvinjenje za sve što je urađeno Srbima, uskocima iz Žumberka.
Svaki čas u Hrvatskoj nekome zasmetaju istorijske činjenice oko Srba uskoka u Žumberku, pa je bezbroj tvrdnji da su u taj kraj zapravo došli Hrvati koji govore istočnohercegovačkim dijalektom. Tako se ustalio stav da su uskoci većinom bili grkokatoličke veroispovesti, kako god do toga došli, a svi koji su tvrdili da su poreklom Srbi bili su diskriminisani i napadani.
Nije ništa pomogao ni dokument koji je objavio dr Aleksa Ivić koji donosi popis Srba Žumberčana, a objavljen je početkom prošlog veka. Prilikom seobe Srba u Žumberak 1530. i 1538. godine zauzeli su doseljenici stalno boravište u varošicama, selima i zaseocima: Kalje, Oštrc, Drage, Radatovići, Kašt, Sošice, Pećno, Mrzlo Polje, Grabar, Stojdraga, Rude, Grabarak, Krašnji Vrh, Kostanjevac, Kupčina, Priseka i drugima, piše u tom istorijskom dokumentu i detaljno se beleže imena i prezimena Srba i mesta u kojima su živeli.
Postoje i dokumenti koji ukazuju na unijaćenje Srba Žumberčana koji jasno pokazuju da je to bio nasilan čin, a sve je počelo kada je komandant Karlovačkog generalata 1750. godine zabranio pravoslavnim sveštenicima dolazak. To je bio i početak odvajanja srpskog naroda od pravoslavne crkve, a konačni udarac je zadala Marija Terezija koja je dekretom oduzela sva prava karlovačkom mitropolitu.
I tako, sve do danas, traju rasprave o žumberačkim uskocima, pre svega o unijaćenju pravoslavnog naroda na području Hrvatske. Generali, žestoki katolici, dali su svoj doprinos brisanju pravoslavne vere u tom kraju, pogotovo kada je stvorena grkokatolička biskupija. Radilo se sve kako Žumberak ne bi ostao pravoslavni kraj, prisiljavao narod da potpiše kako će da "živi po starom grčkom običaju".
Danas se očito više i ne spominju istorijske činjenice ili ih, kako tvrde hrvatski akademici, i nema. Ostaje činjenica da naslednika žumberačkih uskoka više gotovo i nema u tom kraju, kao i da je sve manje uspomena na one koji su pre 400 godina naselili taj kraj.
Kurir.rs/Novosti