Arheolozi su u blizini Praga otkrili ostatke građevine iz kamenog doba koja je starija od Stounhendža, pa čak i od egipatskih piramida - zagonetni kompleks poznat kao rondela.
Za sada još uvek nije poznata tačna svrha ove strukture stare gotovo 7000 godina, no možda ju je lokalna poljoprivredna zajednica iz tog perioda koristila kao neku vrstu okupljališta.
Radi se velikom krugu prečnika 55 metara. Mada se ne zna mnogo o graditeljima, stručnjaci smatraju da su pripadali kulturi linearne keramike koja je cvetala između 4900. i 4400. godina pre nove ere, rekao je arheolog Jaroslav Ridki sa Instituta za arheologiju Češke akademije nauka (IAP).
Naučnici su prvi put saznali za rondelu u Vinoru 1980ih, kada su građevinski radnici postavljali cevovode za gas i vodu, ali su nova iskopavanja prvi put otkrila celu strukturu.
Do sada su arheolozi na tom području pronašli fragmente keramike, životinjske kosti i kameno oruđe.
Žitelji linearne kulture poznati su po izradi okruglih predmeta. Njihova poljoprivredna naselja, smeštena na raskršću današnje Poljske, istočne Nemačke i severa Češke, sastojala su se od nekoliko duguljastih kuća pravougaonog oblika u koje je moglo da stane 20 do 30 osoba.
"Poznavanje gradnji rondela protezalo se na više arheoloških kultura. Njih su podizale različite zajednice širom srednje Evrope", naveo je Ridki.
Rondele su postale naročito "vidljive" pre nekoliko decenija kada su arheolozi počeli da koriste fotografije iz vazduha.
Ridki tvrdi da se ovde radi o "najstarijim dokazima arhitekture u celoj Evropi".
Gledane odozgo, ove se strukture sastoje od jednog ili više širokih, kružnih udubljenja s nekoliko praznina koje su služile kao ulazi. Unutrašnji deo svake rondele verojatno je bio obložen drvenim stubovima.
Mada je jasno da su ovakve građevine bile izuzetno popularne u kasnom neolitu, još uvek nije poznata njihova tačna funkcija.
U Nemačkoj je 1991. pronađena najranija poznata rondela, koja je takođe bila povezana s kulturom linearne keramike.
Njen prečnik iznosi 75 m i imala je dvostruku drvenu ogradu i tri ulaza. Budući da dva ulaza odgovaraju izlasku i zalasku sunca tokom zimskog i letnjeg solsticija, jedno od tumačenja za rondelu u Nemačkoj je da je ona imala svrhu "opservatorije" ili neke vrste kalendara.
Riski je ipak sklon generalizaciji strukture u Vinoru, napominjući da su "rondele verovatno kombinacija nekoliko funkcija, s time da je najvažnija ona društveno-ritualna".
Dodaje da su rondele verovatno građene kao okupljališta za veći broj ljudi; možda u svrhu obeležavanja događaja važnih za zajednicu, poput obreda odrastanja, astronomskih pojava ili ekonomske razmene.
S obzirom na to da su ljudi koji su gradili rondele koristili samo oruđe od kamena, njihova veličina je stvarno impresivna.
Najčešće imaju prečnik od oko 60 m, što je pola dužine fudbalskog igrališta.
Arheolozi ne znaju mnogo samim graditeljima jer je do sada pronađeno vrlo malo predmeta koji bi mogli da pruže više informacija o tome kako je izgledao njihov način života.
Kurir.rs/Lajv Sajens