Sretenje, nije samo verski praznik koji ukazuje na susret Isusa Hrista sa ljudima i crveno slovo u crkvenom kalendaru, već se slobodno može smatrati crvenim slovom i u srpskoj istoriji ipočetak srpske revolucije.Zato je i ustanovljen kao Dan državnosti Srbije.
Na današnji dan pre 219 godina u Orašcu je održan narodni zbor sa više od 300 ljudi koji su za vožda Prvog srpskog ustanka izabrali Đorđa Petrovića Karađorđa. Iako je u prvom trenutku ta pobuna protiv Turaka imala karakter "bune protiv dahija" već sledeće, 1805. godine, ovo postaje javno deklarisan rat za nezavisnost od Osmanskog carstva.
Kroz istoriju Srba 15. februar ima dupli značaj. 1835. godine u Kragujevcu u velikoj Narodnoj skupštini donet je prvi Ustav Kneževine Srbije, poznatiji kao Sretenjski ustav, temelj državnosti i modernog društva. Sretenjski ustav je utvrdio podelu vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku, što i danas važi. Interesantno je međutim da u to vreme neke od najmoćnijih evropskih država uopšte nisu imale ustav.
Gosti Usijanja bili su prof. Čedomir Antić, istoričar, i Zoran Ristić, istoričar i teolog. Oni su pokušali ukratko da objasne šta se tada zapravo desilo.
- To je bio jedan od najvećih ustanaka u Osmanskom carstvu. Inače, Osmansko carstvo je u to vreme bilo jedno od najvećih država i prostiralo se na tri kontinenta. Srpski narod nije prihvatao tek tako osmansko ropstvo. Na svakih 15 do 20 godina godina dogodio bi se neki rat ili pobuna širom srpskih zemalja. Dugi rat koji je trajao u prelazu iz 16. do 17. veka je zapravo započeo u Banatu - rekao je Antić i dodao:
- Seča knezova je jedna vrsta kraja represije. Negde oko 1788. godine trajao je rat između Austrougarske i Turske. Došlo je do jednog savremenog kočenja krajine. Posle toga Srbija je opustela i Austrougari su izgubili taj rat, bar u Srbiji. Srbima su date neke povlastice. To je ukinuto dolaskom dahija 1801. godine. Seča knezova je bila vrhunac tog terora. Ona je dovela do toga da ti knezovi, koji su bili za sporazum sa Turcima, nestanu i pojave se jedni novi ljudi koji su Srbe poveli u slobodu - kaže Antić.
Đorđe Petrović Karađorđe slovio je za prekog čoveka sa kojim nije moglo da se razgovara, stalno mu je ruka bila na pištolju, bio je slabo obrazovan, a voditeljku Silviju Slamnig interesovalo je da li je neko baš takav bio potreban za bunu.
- Karađorđe je bio jako preke naravi i izrazito visok odnosno 206 centimetara u ono vreme. Postoji priča da je jednog slugu, koji ga je polio vinom jer se sapleo, odmah pucnjem iz kubure ubio. Čak je i molio ljude da ga ne biraju jer je bio svestan svoje preke naravi. Nije imao hrabrosti da prihvati svoju odgovornost - rekao je Ristić.
Kurir.rs