Evo zašto Srpska Atina ZASLUŽUJE još jednu LASKAVU TITULU: Novi cilj Grada Zelena prestonica Evrope
Živeti u Novom Sadu, gradu koji sa ponosom nazivamo Srpskom Atinom, gradu koji je poneo laskave titule Evropske prestonice kulture, Omladinske prestonice Evrope, sa sobom nosi određenu dozu visokih očekivanja kada su u pitanju uslovi za život, komunalna uređenost grada, efikasnost lokalne administracije, brigu za najmlađe, ali ne smemo zaboraviti da spomenemo brigu o životnoj sredini.
Miloš Vučević je odgovorno vodio Grad, Milan Đurić nastavio njegov razvoj
Svedoci smo tokom prethodne decenije, kada je upravlјanje gradom preuzeo gradonačelnik Miloš Vučević, zatim dolaskom novog gradonačelnika Milana Đurića, koji je nastavio odgovorno da vodi grad, da je naš lepi Novi Sad počeo ubrzano, ali ravnomerno da se razvija, raste, kako u širinu tako i u visinu, privlačeći mnoge porodice, studente pa i poslovne lјude da se nastane u njemu. Otvorene su brojne fabrike, strane kompanije, broj radnih mesta se iz godine u godinu povećava. Neki su skloni kritikovanju tog trenda rasta, žaleći za nekim davnim vremenima kada je Novi Sad bio „grad po meri stanovnika“. A danas nije? Ne mogu da se složim sa tom tvrdnjom. Ponekad, čitajući razne kritičke osvrte na razvoj Novog Sada, uporedim to sa setnim posmatranjem požutelih fotografija nas samih kada smo bili deca, i zapitam se da li smo baš morali da odrastemo, i dubokih uzdaha naših roditelјa koji sa setom konstatuju kako su bili mlađi, nadovezujući se rečenicom kako su ponosni u kakve smo lјude izrasli. Činjenica je da jesmo. Slično je i sa našim gradom. Porastao je, razvija se, iz malog ravničarskog grada transforimše se u grad evropskih titula, evropskih pogleda, evropskih shvatanja. Moderan grad, prožet bulevarima, ukrašen modernim zgradama, prelepim parkovima, umivenim obnovlјenim starim fasadama i krovovima, raskošnim zelenim krošnjama, pod kojima se čuje vesela dečija graja.
Naviknuti na evropske titule, vredno radeći, došli smo do novog cilјa, koji se zove Zelena prestonica Evrope. Sigurni smo da se sa pravom nadamo ovoj laskavoj tituli, koju Evropska komisija svake godine dodelјuje kao priznanje gradu koji ulaže velike napore u doprinosu razvoja životne sredine. U deceniji iza nas, urađeno je zaista mnogo. Planski, temelјno, efikasno. Gradska uprava za zaštitu životne sredine zajedno sa kompletnom gradskom administracijom i javnim preduzećima sprovela je čitav niz aktivnosti koje nas čine ponosim.
Oko 4.000 sugrađana dobilo subvencije za kupovinu bicikala
Krenimo od toga da je Grad Novi Sad prvi krenuo u subvencionisanje nabavke bicikala. Konkurisao je veliki broj naših sugrađana, od kojih je oko 4.000 dobilo subvenciju u iznosu od 10.000 dinara za kupovinu bicikla. Ova aktivnost biće nastavljena i tokom 2023. godine, jer je u budžetu Grada u tu svrhu obezbeđeno 20 miliona dinara. Na ovaj način podstiče se veća upotreba bicikla kao prevoznog sredstva koje je u potpunosti bezopasno po životnu sredinu, gradsko jezgro se rasterećuje od saobraćajnih gužvi. Dodajmo tome i da je Grad izgradio preko 30 kilometara biciklističkih staza tokom prethodnih 10 godina, a značajan broj je obnovio, što je dovelo do toga da u Novom Sadu trenutno postoji više od 100 kilometara biciklističkih staza.
Kontinuiranim ulaganjem u vozni park Javnog gradskog saobraćajnog preduzeća „Novi Sad“, učinjen je veliki korak ka njegovoj modernizaciji. Nabavkom blizu 100 novih autobusa, koji kao pogonsko gorivo koriste gas, postiglnut je efekat smanjenja emisiije štetnih gasova za preko 40%.
Za 10 godina posađeno 25.000 sadnica drveća
U cilju očuvanja i unapređenja životne sredine, kako u urbanim prostorima na teritoriji Grada, tako i u zaštićenim područjima, Grad Novi Sad, u okviru Budžetskog fonda za zaštitu životne sredine svake godine izdvaja značajna sredstva za održavanje postojećeg zelenila, kao i za sadnju novih sadnica drveća, šiblja, cvetnjaka, travnjaka. U periodu od 2012. do 2022. godine posađeno je oko 25.000 sadnica drveća, 117.000 šiblja, 47.000 žive ograde, 1.100 ruža, 34.000 cveća i perena i rekonstruisano 225.000 m2 travnjaka.
Srpska Atina obogaćena za dva nova parka, planira se još jedan
Grad Novi Sad je kao jedan od prioriteta postavio rekonstrukciju i podizanje kvaliteta parkovskih površina, pokrenuvši inicijativu pod nazivom „Oživimo parkove“, u okviru koje je rekonstruisano i obnovlјeno zelenilo i rastinje, kao i urbani mobilijar i staze za šetnju u svim gradskim parkovima.
Nastao je novi park na Novom naselju, ukupne površine 34.951 m2, sa površinom namenjenom zelenilu od 27.831 m2
U 2022. godini Grad Novi Sad je postao bogatiji za još jedan novi park – Sentandrejski park u Primorskoj ulici, a na lokalitetu uz Bulevar cara Lazara kod Javnog preduzeća „Sportski poslovni centra Vojvodina“ planira se uređenje još jedne parkovske površine – novog parka, ali i značajna ulaganja u kompleks Univerzitetskog parka.
Katastar javnih zelenih površina pokazao da je pod drvećem 23 posto površine grada
Nešto na šta smo posebno ponosni je izrada Katastra javnih zelenih površina na teritoriji Grada Novog Sada, što predstavlja glavni alat za praćenje trendova i aktivnosti koji se odnose na uređenje, održavanje i unapređenje zelenih površina. U toku 2020/21. godine uspešno je realizovana izrada Geografskog informacionog sistema zelenih površina Grada Novog Sada sa ciljem formiranja informacione osnove koja predstavlja osnov Katastra.
U okviru ovog projekta izrađeni su ortofoto snimci zelenih površina u obuhvatu Generalnog urbanističkog plana Grada Novog Sada i građevinskih područja.
Ukupan procenat pod zelenilom za obuhvat površina Generalnog urbanističkog plana grada Novog Sada i građevinskih područja naseljenih mesta na teritoriji Grada Novog Sada, izračunat na osnovu ortofotosnimaka iznosi čak 67 % (niska vegetacija (trava) 30%, srednje (žbunje) 14% i visoke (drveće) 23%). Kada je računata površina pod procentom visoke vegetacije uzimane su snimljene površine iz aviona (ortofoto snimci) gde se ustvari računa površina krošnje i to i jeste ono što je bitno. Ponekad svi gledamo u zelene površine na tlu, a potrebno je da shvatimo da jedno stablo iako možda na trotaru ima jako malu “zelenu površinu” svojom krošnjom višestruko doprinosi životnoj sredini na toj mikrolokaciji.
Botanička bašta u srcu Petrovaradina
U toku je izrada projektno-tehničke dokumentacije za izgradnju kompleksa Botaničke bašte u Novom Sadu.
Lokalitet Botaničke bašte u Novom Sadu planiran je uz severoistočni obod zone objekata odbrane Hornverka. Prostor namenjen Botaničkoj bašti je infrastrukturno i saobraćajno dobro povezan u gradsku celinu. Kao komplementarni sadržaj, u kulturnom i turističkom smislu, dobro upotpunjuje opštu ponudu Petrovaradinske tvrđave. Botanička bašta je specifična parkovska površina sa višefunkcionalnom namenom i ima naučno-istraživačku, obrazovnu i dekorativnu funkciju.
Radna grupa „Zelena stolica“ važan deo zaštite životne sredine u gradu
Skupština Grada Novog Sada je donela Odluku o obrazovanju Radne grupe ”Zelena stolica”, koju čini pet članova, predstavnika mreže zainteresovanih udruženja građana, registrovanih u Novom Sadu, a koja u svom osnivačkom aktu, kao oblast delovanja, imaju zaštitu životne sredine i koji su podnosioci inicijative za obrazovanje ”Zelene stolice”. Zadatak Radne grupe „Zelena stolica“ je da učestvuje u radu Saveta za zaštitu životne sredine i Skupštine Grada Novog Sada, radi pružanja stručne pomoći u analizi i davanju mišljenja na predloge odluka u vezi sa ostvarivanjem sistema zaštite životne sredine.
Grad uklonio radioaktivne gromobrane, postavljeni novi
Imajući u vidu da su na teritoriji Grada Novog Sada postojali radioaktivni gromobrani, i da su oni, kao izvori jonizujućeg zračenja, predstavljali rizik po zdravlje ljudi i životnu sredinu, urađena je “Studija rasporeda radioaktivnih gromobrana u gradu Novom Sadu” koja je poverena Departmanu za fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta, a koja je obezbedila precizno lociranje RAG i dala smernice za bezbedno uklanjanje i odlaganje, kao i postavku novih gromobrana. Kompletiranjem procesa uklanjanja svih radioaktivnih gromobrana Grad Novi Sad je postao bezbednije i zdravije mesto za život.
Projekat “Produžimo život jelkama” štiti od bespravne seče
Svi se radujemo novogodišnjim praznicima. Naši mališani najviše, jer se tada okiti jelka ispod koje ih nakon Novogodišnje noći obraduju pokloni. Akcija koju svake godine Gradska uprava za zaštitu životne sredine finansira je projekat “Produžimo život jelkama”. U saradnji sa JKP „Gradsko zelenilo“ Novi Sad i Pokretom gorana Novog Sada, sa ciljem da se jelke zaštite od bespravne seče pred božićne i novogodišnje praznike. Za božićne i novogodišnje praznike, jelke sa busenom dele se osnovnim školama na teritoriji Grada Novog Sada i vrtićima Predškolske ustanove “Radosno detinjstvo”, Dečijoj bolnici u Novom Sadu, Domu za decu i omladinu ometenu u razvoju u Veterniku, SOS Dečijem selu u Sremskoj Kamenici “Dr Milorad Pavlović”, Kliničkom centru Vojvodine, Gerontološkom centru Novi Sad, Klinici za ginekologiju i akušerstvo, Crvenom krstu Novog Sada, Svratištu za decu i mlade i drugim ustanovama na teritoriji Grada Novog Sada. Nakon božićnih i novogodišnjih praznika jelke sa busenom se sade na odgovarajućim lokacijama u organizaciji JKP “Gradsko zelenilo”.
Uspostavlјanje regionalnog centra za upravlјanjem otpadom RCUO
Takođe, gradska administracija na čijem čelu je prethodnu deceniju bio aktuelni potpredsednik vlade Republike Srbije i ministar odbrane Miloš Vučević, a danas je predvodi gradonačelnik Milan Đurić, je pokrenula rešavanje problema sistema upravljanja otpadom u gradu putem modela odvojenog sakupljanja otpada i izgradnjom najsavremenije fabrike za preradu otpada. Na ovom projektu učestvovali su profesori Univerziteta u Novom Sadu i Beogradu. Savremeni sistem upravljanja otpadom podrazumeva regionalni princip i korišćenje tehnologija koje obezbeđuju najveću moguću zaštitu životne sredine.
Odlaganje otpada na lokaciji postojeće nesanitarne deponije/smetlišta Grada Novog Sada ima višedecenijsku tradiciju, i to od 1968. godine. Konačno 2022. godine Grad Novi Sad je završio svu potrebnu dokumentaciju za izgradnju Regionalnog centra za upravljanje otpadom koja je prošla sve potrebne verifikacije nadležnih organa. Sva dokumentacija je proverena i pozitivno ocenjena i od strane stručne komisije Evropske unije. U okviru izrade Projektno-tehničke dokumentacije definisana je i lokacija Regionalnog centra za upravljanje otpadom, kao i tehnologija odlaganja i tretmana otpada koja obezbeđuje najveću moguću zaštitu životne sredine. Kao najpovoljnija lokacija za izgradnju Regionalnog centra za upravljanje otpadom, sa sanitarnom deponijom i pratećim objektima, odabrana je lokacija u Novom Sadu, neposredno uz nesanitarnu deponiju/smetlište – u industrijskoj zoni Sever IV, severno od gradskog jezgra Novog Sada, na udaljenosti od oko 150 metara od autoputa E75 Subotica – Novi Sad – Beograd i oko 400 metara od državnog puta II A reda br.100 Subotica – Novi Sad – Beograd.
Navedenim aktivnostima valјa dodati i to da se iz budžeta Grada svake godine opredelјuju značajna sredstva na suzbijanju ambrozije, koja mnogim našim sugrađanima predstavlјa zaista veliku teškoću.
Prilikom izrade planova za razvoj i izgradnju novih objekata gradska administracija se vodi pre svega politikom održivog razvoja i energetske efikasnosti, na taj način smanjujući potrošnju fosilnih goriva, dajući prioritet upotrebi obnovljivih izvora energije.
Novi Sad zaslužuje još jednu laskavu evropsku titulu
Iz svega navedenog, stiče se utisak da kandidatura za Zelenu prestonicu Evrope nije samo mrtvo slovo na papiru, te da se čine krupni i konkretni koraci na zaštiti životne sredine. Posmatrajući iz perspektive nas koji živimo na teritoriji grada, ne možemo zatvoriti oči i ostati nemi nad učinjenim. Konkretni podaci idu u prilog tome da Novi Sad zaslužuje još jednu laskavu evropsku titulu.
Naravno da će neko uvek reći da je moglo više, i da je moglo bolјe. U lјudskoj je prirodi uvek stremiti ka višim cilјevima, i bolјem kvalitetu života, pa samim tim i životne sredine. Međutim, pored toga da se svi slažemo da se Novi Sad razvija i da raste, da ide u visinu, zadržao je jednu važnu širinu pogleda i razmišlјanja o svojim građanima i kvallitetu životne sredine.