HRAM HRISTOVOG VASKRSENJA: Sveti grob danas je veliki arhitektonski kompleks

Shutterstock

Hram Hristovog vaskrsenja (Crkva groba Gospodnjeg) danas je veliki arhitektonski kompleks pod kupolom (Rotonda) na Golgoti i mestu Isusovog raspeća. Na centralnom delu, ispod kupole Hrama vaskrsenja Hristovog, nalazi se manja Crkvica (kapela) groba Hristovog.

Pod velikom kupolom se nalazi više crkvica, Kapela groba Hristovog (Kapela Svetog groba), druge kapele, galerije, prostorije i kripte, različitih stilova, koje su podeljene između pravoslavne (kojoj pripada najveći deo), katoličke, jermenske, koptske i drugih hrišćanskih zajednica.

Na samom ulazu u baziliku nalazi se kamen-ploča miropomazanja, na kojoj je bilo spušteno telo Hristovo posle raspeća, Kalvarija (sa dve kapele: Latinska i Grčka), Kapela groba Gospodnjeg, koja se nalazi u centru Rotonde, zvane na grčkom „Anastasis“ (Vaskrsenje), Kapela pronalaska Svetog krsta i Kapela Svete Jelene. U sredini Rotonde, najveće prostorije crkve, nalazi se mala kamena kapela, koja čini ostatak pećine u kojoj je bilo položeno telo Hristovo i zove se Edikule ili Kuvuklija. U Kuvukliji je Hrist vaskrsao.

Postoje posebna pravila ponašanja u crkvi, koja svi poštuju i poznata su po nazivu Status quo, koje sve zajednice poštuju. Ipak, ponekad se dešavaju nesporazumi i konfliktne situacije između različitih konfesija, kad jedna od strana prekrši neko od pravila ponašanja. Inače, ključeve Hrama vaskrsenja Hristovog po tradiciji čuvaju dve muslimanske porodice (još iz vremena Saladina), koje svaki dan otvaraju vrata hrama.

Zadužbina kralja Milutina u Jerusalimu

U neposrednoj blizini Hrama vaskrsenja Hristovog i Grčke patrijaršije, i danas se nalazi zadužbina kralja Milutina, manastir Svetih arhangela Mihaila i Gavrila. Manastir je srpski kralj podigao na ostacima starog vizantijskog manastira koji je tu bio od 4. do 9. veka. On je to učinio u čast vizantijske pobede nad Persijancima, a za potrebe srpskih kaluđera u Jerusalimu.

Posle propasti srednjovekovne srpske države manastir su pomagali ruski vladari. Iz zapisa Mare Branković, supruge sultana Murata II i ćerke Đurđa Brankovića, vidi se da je ovaj manastir u drugoj polovini 15. veka jedno vreme bio opusteo, verovatno zbog kolere. U 17. veku, usled manjka prihoda, manastir je otkupila Grčka patrijaršija. Sveti sinod Srpske pravoslavne crkve je poslao molbu Jerusalimskoj patrijaršiji da se manastir vrati u okrilje SPC.

Blagodatni oganj

Plamen je koji se, po tvrdnji vernika, čudesno pojavljuje na bogosluženju Velike subote. Pojava Blagodatnog ognja, po verovanju većine vernika, predstavlja vidljivu pojavu Duha svetoga i potvrdu vaskrsenja Isusa Hrista. Bogosluženje Velike subote u Hramu Svetog groba (Crkva vaskrsenja Hristovog) liturgijski podseća na događaje Hristovog stradanja, pogreba i sahrane. Ujedno predstavlja i uvod u njegovo vaskrsenje.

Kapela anđela

Kapela anđela u kojoj se nalazi oltar za koji se veruje da je deo stene koja je zapečatila Isusovu grobnicu i na kojoj je kasnije seo anđeo, koji je pokazivao da je Isusov grob prazan i da je on vaskrsao.

Kuvuklija

Kuvuklija je najsvetije mesto hrišćana uopšte. Sastoji se iz dva dela, prvi deo ili ulaz je Kapela anđela, na koju se nastavlja mali prolaz koji vodi u sam Hristov grob. Sam grob Gospodnji je veličine dva sa dva metra, od kojih polovina površine na desnu stranu zauzima kamen-stena na koju je bilo položeno telo Hristovo tri dana i na kome je vaskrsao. Unutrašnjost groba je obložena belim mermerom, a iznad samog kamenog postolja nalaze se tri ikone sa prikazom vaskrsenja. U grob se zbog niskog ulaza i plafona ulazi i stoji u pognutom položaju.

Kurir.rs