LONDON - Biljka Tradescantia, koju je Britanac Dejvid Latimer, iz provincije Sari, zasadio u velikoj staklenoj boci 1960. i zapečatio je 12 godina kasnije, cveta i sada, posle 40 godina bez svežeg vazduha i vode.
Biljka u boci je deo eksperimenta kojim je Latimer hteo da sazna koliko dugo ta vrsta može da opstane u potpuno izolovanoj sredini, prenose mediji.
Penzionisani inženjer elektrotehnike Latimer ceo život se iz hobija bavi botanikom i u kolekciji ima više od 5.000 biljnih vrsta. Latimer je biljke zapečatio u četiri identične boce.
U tri boce biljke su uvenule posle nekoliko meseci, a jedna je preživela, buja i cveta kao da ima svu potrebnu negu. Prema Latimerovim rečima, biljka fotosintezom sama obezbeđuje vlagu, hranljive materije i kiseonik, uz pomoć sunčeve svetlosti koju apsorbuje kroz staklo.
Sunčevu energiju apsorbuje danju, dok voda koju biljka povlači korenom, isparava preko lišća, kondenzuje se u boci i pada na dno odakle je biljka ponovo crpi. Lišće neprekidno reciklira vazduh - izdvaja kiseonik i ugljen-dioksid, a hranljive materije dobija iz lišća koje je otpalo i truli na dnu boce. Boca u vidu bašte stvara prostor, nalik ekosistemu, u kojem biljke mogu da prezive pomoću fotosinteze i da recikliraju hranljive materije.
Pejzažni dizajner i televizijski prezenter Kris Birdšou istakao je da je eksperiment divan primer da se pokaže način na koji biljke mogu da se obnavljaju. "To je savršeni ciklus života", kazao je on.
On je istakao i da je taj proces jedan od razloga zašto je NASA zainteresovana za nošenje biljaka u svemir. Birdšou je kazao da su se biljke pokazale kao veliki čistači vazduha, tako da svemirske kolonije mogu da postanu samoodržive. Biljke roda Tradescantia, koje pripadaju porodici Commelianceae (puzavci), najviše su zastupljene u
tropskim krajevima Amerike, u Srbiji su poznate kao tradeskancija, sobni puzavac, podataka.
Ime roda dato je u čast baštovana engleskog kralja Čarlsa I, Džona Tradeskanta (John Tradescant). Rod obuhvata oko 70 vrsta perena, to su biljke visine od 30 do 60 centimetara, često sa mekim, povijenim stabljikama. Rasprostranjene su po celom svetu i često su grajene sobne biljke.