Uzorci sa meseca 40 godina zaboravljeni u magacinu
HJUSTON - Bočice sa mesečevom prašinom koje su sakupili astronauti Nil Armstrong i Baz Oldrin nedavno su otkrivene u skladištu u kome su “zaboravljene” boravile čak 40 godina.
Kada su se Armstrong i Oldrin 1969. vratili sa prvog putovanja čoveka na Mesec, uzorci lunarnog kamenja i tla raspodeljeni su u oko 150 laboratorija širom sveta.
Neki od uzoraka prebačeni su u Laboratoriju za svemirske nauke Univerziteta Kalifornija, u Berkliju, međutim umesto da se nakon ispitivanja vrate američkoj svemirskoj agenciji NASA, završili su u skladištu, zaboravljeni.
Sve dok ih početkom maja nije slučajno otkrila Karen Nelson, arhivistkinja Nacionalne laboratorije Lovrens Brekli u Kaliforniji. Ona je pronašla 20 bočica sa ručno ispisanim etiketama, datiranim na “24. juli 1970”.
"Bočice sa uzorcima su bile u vakuumiranoj staklenoj tegli. Ne znamo kako su i kada završile u skladištu", rekla je Nelsonova.
Uz bočice je bila i kopija papira na kojem je pisalo “Studija ugljenikovih jedinjenja u lunarnim uzorcima sa misija Apolo 11 i Apolo 12”, a koja je objavljena 1971. u izveštajima sa Druge lunarne svemirske konferencije.
Jedan od pet koautora studije, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1961. Melvin Kalvin iz Laboratorije Univerziteta Kalifornija, odigrao je značajnu ulogu u traganju za organskim sastojcima u lunarnim uzorcima i potrazi NASA za vanzemaljskim životom.
Nelsonova je nakon otkrića mesečeve prašine pozvala Laboratoriju u Berkliju, a potom i NASA, čiji su zvaničnici zatražili da im se uzorci vrate. NASA je, ipak, dozvolila Nelsonovoj da izvadi bočice iz vakuumirane tegle.
Rajan Zigler iz NASA Svemirskog centra “Džohnson” u Hjustonu, zadužen za uzorke sa misija “Apolo”, smatra da je tri grama lunarnih uzoraka završilo u skladištu zbog “loše komunikacije”.
On smatra da je materijal verovatno bio čuvan zbog predstojećih ispitivanja koja se nikada nisu dogodila.
"Nije, međutim, jasno zašto uzorci nisu vraćeni", rekao je Zigler, dodajući da ne zna da li će naučnici ponovo ispitati uzorke, ali da postoji dobra šansa.
Kako je istakla Nelsonova, bočice sa mesečevom prašinom sada su u sigurne u NASA i njihovom sefu za uzorke.
(Science recorder)