Povodom 110 godina od početka Prvog svetskog rata i borbi u kojima je učestvovala Moravska divizija tokom Cerske bitke 1914. u lozničkom Muzeju Jadra večeras (26.9) je otvorena izložba ‘’Ratni put Moravske divizije od 1914. do 1918. godine“.
Priređuje je loznički Centar za kulturu "Vuk Karadžić" u saradnji sa Narodnim muzejom iz Leskovca čiji je kustos, istoričar Vladimir Petković otvorio izložbu čiji su autori muzejski savetnici Veroljub Trajković i Mira Ninošević.
Moravci su bili div junaci, kazao je Petković i naveo da su u sastavu Moravske divizije bili seljaci, radnici, profesori, svi oni koji su imali misiju da odbrane rodnu grudu, a izložba je priča o malim ljudima koji su u toj borbi ostavili kosti širom Balkana. Oni su branili i Jadar i učestvovali u Cerskoj bici.
- Moravska divizija obuhvatala je vojnike sa današnje teritorije jugoistočne Srbije, regrute koji su se odazvali za svega tri dana, od 26. do 29. jula 1914. godine, a regrutacija je bila gotovo stopostotna. Za 1914. bilo je previđeno da se odazove Moravska divizija prvog i drugog poziva, nešto više od 19.000 pripadnika prvog i 15.000 drugog poziva. U njoj bile dve najpoznatije žene ratnice, Milunka Savić, najodlikovanija žena u Velikom ratu kao pripadnik Moravske divizije, odnosno Drugog pešadijskog puka, najodlikovanijeg u Srpskoj vojsci u tom ratu, a druga je Flora Sends koja je bila podnarednik. Priča o ovoj diviziji je priča o stradanju srpskog naroda kroz četiri turbulentne godine. Prve su Leksovčani, Nišlije, Vranjanci, Prokupljani, zajedno sa zemljacima iz Podrinja vojevali i odbranili Srbiju od austrougarske navale - kazao je on i podsetio da je čuveni, Gvozdeni puk tek 1920. godine pušten kući, od 1912. do 1920, "punih osam godina krvavih bitaka u ratovima za oslobođenje i ujedinjenje bili su Moravci, naša junačka srpska vojska".
Milan Jugović, pomoćnik gradonačelnika, obratio se u ime grada, i podsetio da je istorija ovog kraja i čitave Srbije istorija stradanja, borbe za slobodu, velikih događaja i ličnosti.
- Ovo je godina značajnih godišnjica za Loznicu i Srbiju, 220 godina Boja na Čokešini, 110 Cerske i Gučevske bitke, 80 godina od oslobođenja Loznice u Drugom svetskom ratu. Nažalost, danas imamo ne samo u regionu, nego u globalnim okvirima pokušaje revizije istorije, sa ciljem da se agresor proglasi za žrtvu, a žrtva za agresora. A ko to može biti, pored nas koji smo toliko stradali, čvršća brana istorijskom revizionizmu? Zato su ovakve izložbe, obeležavanja godišnjica, utoliko bitnije kako bismo što češće ponavljali istorijsku istinu da buduće generacije podsećamo da je srpski narod uvek bio na pravednoj strani istorije i koliko smo to skupo plaćali. Naša je obaveza da čuvamo sećanje na pretke i njihova herojska dela, i prenosimo je mladima - rekao je Jugović.
Upravnik Muzeja Jadra Goran Vilić podsetio je da je Moravska divizija na ratnom putu ovenčana slavom i odlikovana najvišim ratnim odlikovanjima, i da je u njenim redovima bio i čuveni Arčibald Rajs. Na otvaranju su bili i loznički srednjoškolci, a svi koji žele da vide "Ratni put Moravske divizije od 1914. do 1918. godine" imaće za to priliku mesec dana, koliko će izložba trajati.
Kurir.rs/T. Ilić
Bonus video: