DOKRAJČILI NAS: Srbija na leđima 287.000 radnika, razaranje počelo 2000. godine
BEOGRAD - Industrijska proizvodnja u Srbiji, uprkos trenutnim iskoracima, odavno je na kolenima. Tek svaki 25. stanovnik naše zemlje radi u proizvodnji, što je obeležje siromašnih afričkih zemalja. Činjenica je da su dvehiljadite bile godine finalne devastacije srpske industrije, koja je počela još početkom devedesetih godina prošlog veka.
- Kao posledica svega, 2012. godine smo imali samo 287.000 zaposlenih u proizvodnji, na ukupno 7,3 miliona stanovnika, po čemu smo u rangu Namibije, Bocvane, Etiopije, Sao Tome i Principa - kaže Dragoljub Rajić, predsednik Unije poslodavaca Srbije.
Tranzicija u Srbiji je podbacila zato što nije bilo kvalitetnog plana reindustrijalizacije, već se računalo da će ona sama po sebi doći sa privatizacijom.
- Onda se desilo da je privatizacija imala mnogo manjkavosti, obilovala korupcijom i kupovinom firmi od strane sumnjivih vlasnika koji nisu imali stvarnu želju da unaprede proizvodnju - dodaje Rajić.
Onaj deo industrije koji je dolaskom stranih investitora ipak preživeo nije bio dovoljan da održi prihode na nivou celokupne srpske ekonomije, a drugi resursi koji mogu biti osnova industrijskog razvoja, a kojima Srbija raspolaže, nisu stavljeni u funkciju. To su mogućnosti za razvoj reciklažne industrije, obnovljivih izvora energije, veći razvoj industrije organske hrane, podizanje kapaciteta Dunava kao evropske transportne žile-kucavice i drugo.
Zastereli pogoni u Beogradu su postradali nekadašnji giganti, jer je država pre prvih pokušaja privatizacije trebalo da izvrši njihovo restrukturiranje, a tek onda da pronađe nove vlasnike ili strateške partnere. Kako to nije urađeno, a budući da je u Srbiji prisutan visok nivo korupcije, ozbiljni investitori nisu hteli da preuzmu fabrike koje su imale ogromne dugove, nefunkcionalne i zastarele pogone i značajan višak zaposlenih.
Ekonomista Miroslav Zdravković ukazuje da je broj zaposlenih u industriji u Beogradu smanjen od 1989. do 2012. godine sa 160.000 na 70.000 radnika. U Beogradu ima najviše industrijskih radnika, četiri puta više od drugog po broju radnika Novog Sada.
- Imamo sedam opština koje su povećale broj industrijskih radnika, 18 opština koje su smanjile broj za 30 do 40 odsto, i u 116 opština koje su više nego prepolovile broj radnika.
U sindikatima tvrde da je radnička klasa u Srbiji nestala devedesetih godina. Pogrešne politike su dovele do sankcija, ratova i potpunog urušavanja naše industrije.
- Sve do 2000. godine, ali i kasnije, fabrike su imale socijalnu, a ne ekonomsku funkciju - naglašava Ranka Savić, predsednica Asocijacije slobodnih i nezavisnih sindikata ASNS.