Duga predistorija studentskih nemira
Svi znaju za studentske pobune 1968. i 1996. godine. Tradicija tih pobuna u Srbiji seže do preteče univerziteta - Liceja.
Prva studentska pobuna odigrala se za vreme Svetoandrejske skupštine 1858. godine.
Tri godine kasnije pišu peticiju knezu Mihailu da ih zaštiti od kazni koje je ministar prosvete naredio za one studente koji ne idu u crkvu. Iste godine demonstriraju u znak podrške hercegovačkom ustanku Luke Vukalovića. Tada je kažnjen žandar koji je tukao studente. Sledeće, 1862. godine, u borbama povodom Čukur česme imaju svoju, licejsku legiju. Dve godine kasnije demonstriraju u znak podrške svojim s posla izbačenim profesorima i protiv kratkotrajne zabrane Srpskog učenog društva.
Poneki put su zahtevi studenata bili neobični i preterani. Posle osnivanja političkih stranaka u Srbiji, 1882. godine, u Narodnom pozorištu je prikazivana predstava koja je ismevala socijaliste i tada revolucionarne radikale. Studenti su napali predstavu pištaljkama i jajima, žandari su uleteli u salu. Tuča se nastavila duboko u noć.
Do prvog zatvaranja u zgrade Univerziteta došlo je u više navrata od decembra 1931. do juna 1932. godine. Nemiri su nastavljeni 1933, a 1935. država je osnovala logor za studente u Višegradu. Pod pritiskom javnosti, logor je raspušten posle dva meseca. Te godine 4. aprila došlo je do prvog ubistva studenta, kada su ljotićevski studenti nasmrt izboli Žarka Marinovića.
Bilo je slučajeva studentskih pobuna iz zabluda. Najproblematičniji studentski protest u istoriji izbio je krajem 1939. godine. U to vreme su komunisti podržavali prijateljsku politiku SSSR prema nacističkoj Nemačkoj. Zato su komunistički studenti u novembru napali komemoraciju admiralu Gepratu. To su smatrali „huškanjem na rat i priklanjanjem anglo-francuskom bloku“. Nekoliko dana kasnije izbijaju demonstracije povodom proslave 1. decembra, Dana ujedinjenja, koju su organizovali nacionalistički studenti. Nemiri su vrhunac dostigli 14. decembra, kada je u pucnjavi stradalo nekoliko ljudi, od kojih troje studenata. Dve godine kasnije većina studenata je ipak stala u odbranu zemlje, protiv čijeg osnivanja su demonstrirali. Čak 24 odsto narodnih heroja Jugoslavije bili su studenti, mahom s Beogradskog univerziteta.
Posle Drugog svetskog rata, čim je krenula liberalizacija društva, krenuli su i studenti da se bune. U oktobru 1954. godine došlo je do nemira zbog studentskog standarda. Režim je bio blag sa studentima, Ranković i Vlahović su intervenisali da pohapšeni studenti ne budu osuđeni. Vlahović pregovara sa studentima i 1968. godine.
Ta studentska ‘68. prekrivena je romantičnom pozlatom. Titovo smirivanje studenata u direktnom obraćanju preko televizije jedan je od najlukavijih poteza čitave njegove karijere. I u svetu i kod nas se vode rasprave o nasleđu te godine. Latinka Perović, koja je s Nikezićem i Tepavcem preuzela vlast u Srbiji naredne godine, smatrala je da je studentska pobuna iskorišćena da se zaustave privredne reforme.
"BORIĆU SE DA NIKADA NE DOĐU NA VLAST JER BI RAZORILI ZEMLJU" Vučić: Uveren sam u ispravnost politike koju vodim!