TRI FAZE POKORAVANJA SVETA TRAJU 500 GODINA: Kako je elita zavladala planetom!

Izraz "hegemonističke strukture moći", koji je upotrebio južnoamerički analitičar Samuel Pinjeiro Gimaraeš, možda najviše odgovara da objasni složene mehanizme subordinacije koji postoje u međunarodnom sistemu.

Hegemonističke strukture su rezultat istorijskog procesa, i one su stvorene zajedno sa međunarodnim sistemom tokom istorijskog perioda prvog talasa globalizacije, koja je otpočela sa pomorskim otkrićima Portugala i Kastilje (Španije), čiji su glavni akteri bili, između ostalih, Vasko da Gama, Kristofer Kolumbo, Ferdinand Magelan i Sebastijan Elkano.

Taj proces je počeo baš 1492. godine i on se razvijao u tri faze. Prva je bila podređenost Južne i Severne Amerike. Druga je bila potčinjenost Azije, čiji je glavni deo, zbog njihovog strateškog i ekonomskog značaja, bilo potčinjavanje Indije i Kine. Treća i poslednja faza je podređenost islamskih zemalja i subsaharske Afrike.

Koncept hegemonijske strukture vlasti, koje je definiso Pinjeiro Giimaraeš, podrazumeva sistem čiji su deo periferne države, koje su organizovane oko hegemonističkih struktura političke i ekonomske moći, čiju su osnovu stvorile centralne države. Te strukture su rezultat istorijskog procesa, oni daju prednost u zemljama koje ih integrišu a imaju za cilj svoj rast umnožavanje.

Koncept hegemonističkih struktura uključuje, "veze interesa i prava, međunarodne organizacije, više javnih i privatnih subjekata, mogućnost primanja novih učesnika, ali u srži tih struktura su uvek nacionalne države.
Hegemonijska strukture su ukorenjene u ekonomskom i političkom širenju Evrope, i one su počele da se stvaraju počevši sa formiranjem velike nacionalne države u Španiji(1492), sve do industrijske revolucije u 18. I 29. Veku, koja je ojačala prevlast Evrope na međunarodnoj sceni.

Stvaranje hegemonističkih struktura vlasti omogućeno je akumulacijom kapitala, saradnjom države i krupnog privatnog kapitala, jačanjem tehnologije i oružanih snaga. Ovi procesi su između 1917. i 1989. Godine bili ugroženi altermatinvim socijalističkim modelom organizovanja društva. Ovo rivalstvo je bilo potisnuto tokom Drugog svetskog rata, kada se pojavio unutrašnjim sukob u strukturama moći, oličen u sukobu Sjedinjenih američkih država, Nemačke, Japana i Italije (1939- 1946).

Posle pada socijalizma, strukture svetske moći su pokušali da konsoliduju svoju izuzetnu ideološku, političku i ekonomsku pobedu, i da prošire svoj uticaj i delovanje širom sveta, posebno na države koje su bile socijalističke, i na teritorijama perifernih država.

Strukture svetske moći određuju glavne trendove na međunarodnoj sceni i samu međunarodnu scenu. Ovi trendovi u isto vreme zauzvrat utiču na iste te strukture i veze na različitim nivoima društava i država. Ako se u jezgru hegemonijskih struktura uvek mogu naći nacionalne države, u centru jezgra su velike sile. U prvom talasu globalizacije, rukovodstvo hegemonističkih struktura je bilo na Španiji, što je bila osporila Engleska; to je pak dovelo do druge faze globalizacije. U međuvremenu, britansku prevlast je prvi put izazvala Francuska, a zatim Nemačka.

Danas, u trećoj fazi globalizacije, rukovođenje svetskim strukturama moći vrše Sjedinjene Države, "država-kontinent" pretvorena u supersilu, čiji ekonomski, politički i vojni interesi pokrivaju sve oblasti zemljine površine. Vrlo je verovatno da će Kina biti sledeći izazivač vođstvu SAD po pitanju rukovođenja strukturama svetske moći.

(Katehon)