ARHEOLOZI PRONAŠLI STOTINE CEREMONIJALNIH CENTARA OLMEKA: Lidar tehnologija otkriva davno zaboravljene tajne Mezoamerike

Daljinsko ispitivanje iz vazduha velike oblasti u Meksiku otkrilo je stotine drevnih mezoameričkih ceremonijalnih centara, uključujući i jedan veliki na važnom mestu za drevnu kulturu Olmeka, poznatu po svojim kolosalnim kamenim glavama.

Lidar, skraćeno za detekciju i domet svetlosti (Light Detection and Ranging), koristi pulsni laser i druge podatke dobijene tokom letenja iznad lokacije za generisanje trodimenzionalnih informacija o obliku karakteristika površine. Prodire u vegetaciju i precizira strukture koje inače ne bi bile vidljive iz vazduha ili zemlje.

Veliki ceremonijalni centar registrovan je na olmečkom lokalitetu San Lorenco, koji se nalazi u Verakruzu u niziji blizu Meksičkog zaliva i bio je na svom vrhuncu od otprilike 1400-1000 p.n.e. Olmeci su predstavljali najstariju poznatu veliku mezoameričku civilizaciju i smatra se da su uticali na kasnije kulture, uključujući Maje.

Arheolog Takeši Inomata sa Univerziteta Arizona, koji je vodio studiju objavljenu u časopisu Nature Human Behaviour, rekao je da je lidar uočio veliki i ranije nepoznati pravougaoni zemljani ceremonijalni prostor u San Lorencu.

Prostor je površine oko 1.000 metara sa 275 metara, sa 20 platformi oko ivice koje su blago podignute iznad njega. Njegova svrha je i dalje nejasna, ali je to možda bio trg na kojem se okupljao veliki broj ljudi za neku vrstu ceremonija, dok su platforme koje okružuju trg možda imale rezidencije, rekao je Inomata.

Olmečke glave, svaka napravljena od jedne bazaltne gromade, spadaju među najzanimljivija umetnička dela iz drevne Mezoamerike. Prirodne crte lica su uklesane na takav način da stručnjaci veruju da su u pitanju portreti stvarnih drevnih vladara Olmeka.

Deset glava je otkriveno u San Lorencu. Inomata smatra da ih možda ima još neotkrivenih na drugim lokacijama.

Mnogi od stotina ceremonijalnih kompleksa identifikovanih u studiji imaju zajedničke rasporede poput onog u San Lorencu. Čini se da su mnogi izgrađeni sa orijentacijom usklađenom sa pravcem izlaska sunca na određene ključne ceremonijalne datume.

"Ovi centri su verovatno bili najraniji materijalni izrazi osnovnih koncepata mezoameričkih kalendara“, rekao je Inomata, napominjući da su takvi kalendari zasnovani na jedinici od 20 dana – što odgovara broju platformi oko ceremonijalnog centra San Lorenco.

Još veći ceremonijalni centar, koji su Inomata i njegove kolege opisali prošle godine, pronađen je na na majanskom lokalitetu Aguada Feniks u Tabasku u blizini granice sa Gvatemalom. Nešto mlađi od onog u San Lorencu, on i drugi centri ukazuju na to da su Olmeci i drugi narodi u regionu razmenjivali ideje.
Lidar se pokazao sve korisnijim za arheologe, piše CNN.

"Prednost lidara je u tome što pruža trodimenzionalni pogled iz ptičje perspektive na pejzaž i modifikacije koje su izvršili ljudi - drevne i moderne - u obliku građevinske, transportne, poljoprivredne i infrastrukture za kontrolu vode", rekao je inženjer lidara i koautor studije Huan Karlos Fernandez-Dijaz sa Nacionalnog centra za lasersko mapiranje u vazduhu Univerziteta u Hjustonu.

"Lidar nam takođe omogućava da 'vidimo' pejzaž i infrastrukturu koja je u mnogim delovima sveta skrivena pod šumskim pokrivačem", dodao je Fernandez-Dijaz.

Kurir.rs