JOŠ SE VODI BITKA ZA "CRVENI ZATVOR": Bezbednosne snage odbeglog sirijskog predsednika Asada drže zatočenike tri sprata ispod zemlje

Sirijski islamistički pobunjenici, predvođeni organizacijom Hajat Tahrir al Šam (HTS), u munjevitoj desetodnevnoj ofanzivi srušili su vlast Bašara al Asada, koji je nakon pada Damaska pobegao u Moskvu.

Svetski mediji navode da Sirijci masovno slave oslobađanje od čeličnog stiska jednog od najokrutnijih svetskih diktatora, koji je brutalno gušio prodemokratske proteste 2011. godine, zbog čega je izbio 13-godišnji građanski rat.

Tvrdi se da u tom ratu Asad se nije libio da protiv vlastitog naroda, uz pomoć Rusije i Irana, koristi zločinačke metode borbe i resurse istrebljenja, uključujući i hemijsko oružje.

Navodi se da je jednako poznata bila je i njegova nemilosrdna represija, hapšenja, zatvaranja i mučenja političkih protivnika i neistomišljenika, među kojima su masovno bili zastupljeni obični građani - posebno tokom 13-godišnjeg sukoba, ali i ranije.

Prvi potez - oslobađanje Asadovih zatvorenika

Oslobađajući redom ključne gradove Alep, Hamu, Homs, Daru i na kraju prestonicu Damask, jedan od prvih poteza koje su preduzeli islamistički pobunjenici - čiji je uspeh u brojnim, pa i suprotstavljenim centrima moći po pitanju režima Bašara al Asada, razumljivo dočekan s oprezom zbog ranijih veza HTS s Al Kaidom i islamističkog radikalizma pojedinih grupa pobedničke opozicione militantne koalicije - bilo je upravo oslobađanje zatvorenika zatočenih u zloglasnim Asadovim kazamatima.

Jedan od njih je Ali al Ali, koji je oslobođen iz zatvora u Hami, nakon što je nestao pre čak 40 godina, a kojeg je odmah na snimci oslobođenih zatvorenika prepoznao njegov brat Muamar.

Porodica još nije uspela da stupi u kontakt s Alijem, a sirijski novinar u Hami rekao im je da je čovek za kojeg smatraju da je Ali potpuno izgubio pamćenje i nije mogao da kaže ko je.

 Alija al Alija uhapsila je sirijska vojska 1986. godine kada je imao 18 godina na kontrolnom punktu dok je bio u Libanu tokom građanskog rata u toj zemlji od 1975. do 1990. godine, rekla je njegova porodica, koja je decenijama pokušavala da ga pronađe, ali sve je bilo uzalud dok sirijski pobunjenici ove sedmice nisu zauzeli grad za gradom, oslobađajući hiljade zatvorenika iz ozloglašenog sirijskog zatvorskog sistema, prenosi Rojters.

Ali je u zatočeništvo stigao kao mladić, a iz njega izašao sa 57 godina.

Kraljevstvo tišine

Smatra se da je više od 100.000 Sirijaca nestalo tokom 13-godišnje pobune u zemlji, a mnogi od njih se nalaze u zatvoru, prema tvrdnjama organizacija za ljudska prava.

Sirijski zatvori, u kojima je do ove sedmice prema nekim procenama bilo zatočeno oko 136.000 ljudi, za mnoge su građane simbol represije vlasti koje su Siriji dobili naziv "Kraljevstvo ćutanja".

Procureli dokumenti pokazali su da je sirijski bezbednosni aparat na zatvore gledao kao na ključno sredstvo slamanja svakog neslaganja i suzbijanje mirnih protesta 2011. godine.

Ogromna mreža bezbednosnih instanci, pritvorskih centara i zatvora postala je ozloglašena po svojim brutalnim metodama mučenja, za koje grupe za ljudska prava kažu da su se primenjivale u industrijskim razmerama.

- Za mnoge koji su ranije bili prisilno odvedeni i nestali, otkrili smo da su ubijeni. Znatan broj je ubijen tokom mučenja - rekao je Fadel Abdulgani, osnivač Sirijske mreže za ljudska prava, kako piše Gardijan.

Ipak, Abdulgani je upozorio da, iako oslobađanje političkih zatvorenika treba slaviti i pozdraviti, neselektivno, masovno oslobađanje zatvorenika može da nosi veliki rizik, ukoliko se budu puštali i nasilnici i ozloglašeni zločinci i kriminalci.

Neke od najuznemirujućih informacija o Asadovom zatvorskom sistemu otkrile su hiljade fotografija koje je iz Sirije prokrijumčario vojni fotograf pod kodnim imenom Cezar, koji je prebegao na Zapad 2013. godine.

Njegove fotografije hiljada ubijenih zatvorenika pokazivale su jasne tragove mučenja i izgladnjivanja i mnogim porodicama su bile prvi dokaz da su njihovi zatočeni članovi porodica i rođaci mrtvi.

"Industrijska soba za mučenje"

U tom vojnom zatvoru, nazvanom i ‘industrijska soba za mučenje‘, navodno je od 2011. godine obešeno između 5.000 i 13.000 zatvorenika, navodi Al Džazira, a prenosi Dejli mejl.

Islamistički militanti su besomučno skidali katance na vratima zatvorskih ćelija kako bi oslobodili stotine zatvorenika, zatvorenica i njihove dece nakon što je srušen Assadov brutalni režim.

Ne mogu da oslobode zatvorenike u "Crvenom zatvoru"

U video snimcima objavljenim na X žene su euforično klicale nakon što oslobođene iz ćelija u kojima su neke provele možda i decenije.

Oslobođeni zatočenici i zatočenice potom su ukrcani u autobuse koji su čekali ispred zatvora, pre nego što su odvedeni kućama.

- Slavimo sa sirijskim narodom vest o oslobađanju naših zatvorenika iz njihovih lanaca te najavljujemo kraj ere nepravde u zatvoru Sajdnaja - saopštili su sunitski pobunjenici.

Ali, ne teče u Sajdnaji sve tako glatko, a za to su se pobrinuli bezbednosni i zatvorski zvaničnici odbeglog sirijskog predsednika.

Naime, kako je juče obavio sajt Midl ist aj, pobunjenici su mogli da otvore samo nadzemne zatvorske ćelije u Sajdnaji.

- Tri sprata ispod zemlje nalazi se zatvor poznat kao "Crveni zatvor" i on još nije otvoren - rekao je Omar Saud, lokalni aktivista, u snimku sa mesta događaja, gde su počeli napori oslobađanja zatvorenika iz tog dela zatvorskog kompleksa.

(Kurir.rs/Reuters/The Guardian/Daily Mail/Jutarnji list/Preneo: N. V./Foto: Ilustracija)