SARAJEVSKA GOLGOTA Na današnji dan 1996. godine više od 150.000 Srba u egzodusu napustilo je Sarajevo!

Iseljavanje Srba iz Srpskog Sarajeva, posle potpisivanja Dejtonskog sporazuma kada je pet srpskih opština Ilijaš, Vogošća, Ilidža, Hadžići i Novo Sarajevo pripalo muslimanskoj strani, trajalo je nekoliko nedelj.a

Sarajevo je danas skoro čisto muslimanski grad, u kojem živi mali broj Srba u odnosu na protrkle vekove, sve to na očigled međunarodnih predstavnika. Bilo je potrebno da prođe 20 godina od ovog egzodusa da bi se proterivanje obeležilo prigodnim progamom, a održano je u Bijeljini.

Mirovni pregovori u Dejtonu trajali su tri nedjelje, od 1. do 21. novembra 1995. godine. Tako je 21.11.1995. na svim svetski medijima obelodanjeno da je mirovni sporazum potpisan između tri delegacije, odnosno tri naroda u podeljenoj Bosni i Hercegovini. Tri nedelje nakon toga, u Parizu 14. decembra 1995. godine sporazum je definitivno potpisan i počele su da važe sve njegove odredbe. Tri strane su se sporazumele da Srbima u BiH pripadne Šipovo i Mrkonjić Grad, dok su pet predratnih sarajevskih opština Ilijaš, Vogošća, Ilidža, Hadžići i Novo Sarajevo pripale muslimanskoj strani.

Nezadovoljni ovim odlukama Dejtonskog sporazuma 25. novembra 1995. godine u sarajevskom naselju Grbavica, koja je do tada bila pod kontrolom Srba, organizovane su velike demonstracije i protest protiv Dejtonskog sporazuma, ali to nije promenilo odluke sporazuma. Što je značilo da čitavo predratno Sarajevo,iako vći deo drže Srbi, potpada pod muslimansku kontrolu.

Egzodus je počeo polovinom februara 1996. godine, na pravoslavni praznik Zadušnice, jer je planirano iseljavanje Srba sa ovih područja trebalo da bude 19. marta 1996. Međutim, strani "mirovnjaci" iz snaga IFOR-a su delili letke, da je taj rok pomeren za 23. februar, odnosno mesec dana ranije od dogovorenog. Pored toga što su srpski civili morali da spakuju najnužnije stvari i krenu u neizvesnost, tako su mnogi stanovnici Ilijaša, Grbavice, Hadžića, Vogošće otkopavali su posmrtne ostatke svojih pokojnika, ne želeći da ih ostave da ih muslimanski vandali skrnave.

Sve vreme delove Srpskog Sarajeva su nadletali helikopteri IFOR-a, koji su bacali letke sa ciničnim porukama iz čuvene pesme Alekse Šantića, "Ostajte ovdje", koju je on napisao za bosansko-hercegovačke muslimane, koji su odlazili nakon austro-ugarske okupacije u Tursku. Uveče, 21. februara 1996. godine, srpsko stanovništvo iz istočnosarajevskih opština kreće u egzodus, noseći sa sobom, sve što se moglo poneti. Srpskim civilima su bili obećani nekakvi kamioni i autobusi za iseljavanje tog dana, ali od toga nije bilo ništa. Srpske kolone su ponovo emitovane na TV stanicama, samo posle nepunih godinu dana kada su Srbi iz Krajine posle "Oluje" napustili vekovna ognjišta. Po snegu, hladnoći, mećavi oko 150.000 Srba iz Sarajeva krenulo je u neizvesnost.

Usput, Srbi su kamenovani na pojednim mestima od strane komšija muslimana. Pripadnici IFOR-a mirno su sa strane posmatrali egzodus. Na putu za Han Pijesak tih dana viđen je dirljiv prizor – zaprežna kola natovarena najneophodnijim stvarima za početak novog života uz vidno istaknutu srpska trobojku, ikonu i kandilo…. Sarajevskim Srbima je upravo ovaj egzodus i iseljavanje najteže pao od svih nedaća koje ih je zadesilo tokom rata 1992-1995. jer nisu sa sobom mogli da ponesu kuće i stanove, vazduh, potoke, reke, šumu, sarajevska brda…

Retko ko se nakon svih ratnih strahota i dešavanja od predratnih sarajevskih Srba vratio u svoj rodni grad. Muslimanske vlasti su sve učinili da kroz pravno-birokratski sistem taj povratak učini nemogućim. A takođe i muslimansko stanovništvo u Sarajevu je sa velikim prezirom dočekivalo bivše komšije. Dolazilo je do velikih problema, jer je rat u njihovim glavama i dalje trajao,a traje i danas. Sve su to bili razlozi više da se Srbi ne vraćaju više u Sarajevo, iako ih je pre rata, sa širom okolinom bilo skoro 200.000 u gradu na Miljacki.

Tako su srpski stanovnici Sarajeva otišli u Bijeljinu, Zvornik, Višegrad, Beograd, Novi Sad... ili pak u inostranstvo, najviše SAD, Nemačku, Australiju, Francusku, Kanadu. Svake godine, u martu u Bijeljini se održava parastos za poginule borce Vojske Republike Srpske sa teritorije Srpskog Sarajeva, kao i obeležavanje ezgodusas sarajevskih Srba.

.

www.zlocininadsrbima.com