Na današnji dan pre 25 godina u Parizu je potpisan Opšti okvirni sporazum za mir u BiH, poznatiji kao Dejtonski sporazum, kojim je okončan rat u BiH.

Sporazum su, u prisustvu tadašnjeg državnog sekretara SAD-a Vorena Kristifera, potpisali nekadašnji predsednici Srbije, Hrvatske i BiH, Slobodan Milošević, Franjo Tuđman i Alija Izetbegović.

Jedan od najosnovnijih principa na kojima je Dejtonski sporazum zasnovan je podela BiH po ključu 51 posto teritorije Federaciji BiH i 49 posto Republici Srpskoj, te Distrikt Brčko, što je usaglasila Kontakt grupa.

Dejtonski sporazum je najveća ovlašćenja dao entitetima i naznačio osnovna ovlašćenja za nivo zajedničkih državnih organa.

Potpisnici su se obavezali da međusobne odnose regulišu prema Povelji UN-a, Završnom helsinškom aktu i drugim dokumentima OSCE-a, kao i na međusobno poštovanje suvereniteta i rešavanje nesporazuma na miroljubiv način.

profimedia0017444783-dejton.jpg
Foto: Profimedia / MICHEL GANGNE / AFP

Sporazum ima 11 aneksa, koji se odnose na vojne, političke i civilne aspekte mirovnog dogovora, kao i regionalnu stabilizaciju. Aneks četiri tog sporazuma je i danas Ustav BiH.

Dejtonski sporazum je postignut u vazdušnoj bazi Rajt-Peterson, kod Dejtona, u američkoj državi Ohajo.

Konferencija je trajala od prvog do 21. novembra 1995. godine.

Glavni učesnici su bili Milošević, Izetbegović i Tuđman, američki posrednik Ričar Holbruk i general Vesli Klark.

Dejtonski sporazum bio je kulminacija šatl-diplomatije, koju je počeo Holbruk sa svojim timom pod pokroviteljstvom SAD-a.

Poslednjih godina neki međunarodni zvanični i Sarajevo zagovaraju reformu Dejtonskog sporazuma, jer smatraju da je taj dokument u mnogim njegovim delima davno prevaziđen.

U Republici Srpskoj, međutim, smatraju da se izvorni elementi Dejtonskog sporazuma mora poštovati i primenjivati..

Kurir.rs / Tanjug, Foto: Profimedia / GERARD JULIEN/ AFP