Britanski istraživači mapirali su u 3D tehnologiji ‘prelepo očuvan pejzaž‘ u podmorju splitskog vodenog područja, zajedno s fascinantom mrežom reka i estuarija, piše Daily Mail.
Mapiranje je usledilo nakon prošlogodišnjeg otkrića puta iz kamenog doba, četiri metra ispod površine Jadranskog mora, koji je nekada povezivao drevni grad sa kopnom.
Na primer, naselje Soline u blizini obale Korčule izgradila je drevna hvarska kultura na veštačkoj kopnenoj masi, ali je polako počelo da tone kako se nivo mora podigao usled otapanja glečera iz poslednjeg ledenog doba koje se završilo 12.000 godina pre n.e.
Međunarodni tim istraživača sada se nada da će iskoristiti zadivljujuću i jedinstvenu geografiju potonulog grada kako bi izradio strategiju za detaljniju potragu za drevnom istorijom i ljudskim artefaktima.
- To je bogat pejzaž i bolje je očuvan nego što smo očekivali. „Dobili smo mnogo više detalja nego što smo očekivali“, rekao je dr Sajmon Fič, glavni istraživač novog projekta.
Potopljeno naselje kojim su šetali drevni Hvarani pronađeno je u moru u blizini Splita, gde je dr Fič prvi put otputovao u martu 2023. kako bi započeo prvo skeniranje morskog dna koristeći najsavremenije podvodne 3D seizmičke senzore.
- Ima lepo očuvanih reka i ušća zatrpanih ispod današnjeg morskog dna. Mnogo toga je sačuvano u jedinstvenom podmorju kod Splita, objasnio je dr Fič.
U okviru dosadašnjih istraživanja istraženi su rimski artefakti, 2.200 godina star brodolom i još jedno hvarsko naselje u uvali Gradina na Korčuli, 4,5 metara ispod nivoa mora, 'gotovo identično naselju Soline'.
Novi projekat se zasniva na nedavnim inicijativama dr. Fitcha za korišćenje podataka o eksploataciji nafte na moru, koje je kreirao i donirao Petroleum Geo-Services, koji prikuplja 3D geološke karte koristeći seizmičku opremu.
Dr. Fič i njegov tim su koristili podatke kompanije da mapiraju drevno izgubljeno ostrvo u Severnom moru, Dogerland, koje se nekada nalazilo između Velike Britanije i Holandije.
Međutim, za novi Jadranski projekat korišćena je oprema za 3D seizmičko mapiranje i direktno se primenjuje, navodno prvi put, za geološku arheologiju.
- Kada smo ušli sa našim senzorima visoke rezolucije, našli smo nekoliko reka, više vode u pejzažu i više životne sredine. Ovo je neverovatno, sugeriše da je vrlo verovatno da su ljudi tamo živeli, rekao je dr Fič.
Ako istraživači uspeju da lociraju gde su nekada bile reke, to će pomoći timu dr Fiča da bolje locira mesta na kojima su ljudi nekada živeli, uključujući i praistorijska naselja hvarske kulture.
- Naš krajnji cilj je da pronađemo ljudske artefakte. Hrvatska predstavlja kapiju u Evropu, pa ako razmišljate o prodoru poljoprivrede u Evropu, to je oduvek bio veoma važan krajolik, rekao je on.
Bolje razumevanje života starih Hvarana pomoći će da se premosti jaz između praistorije s jedne strane i Rimskog carstva i antičke Grčke na Jadranskom moru s druge strane, koji je postao poznat u antičko doba.
To bi takođe moglo pomoći naučnicima da shvate kako se ljudska civilizacija nosila sa porastom nivoa mora izazvanim klimatskim promenama u prošlosti.
- Takođe, veoma je važna i brzina kojom se pejzaž gubi u moru. To je uticalo na ljude i kulturu, rekao je Fič, koji predaje na Univerzitetu Bredford.
Rekao je da njegov tim planira da do kraja godine pošalje još jedan tim ronilaca da pregledaju neke od lokacija otkrivenih novim 3D mapiranjem.
Arheolog i istoričar umetnosti Vedran Barbarić, vanredni profesor sa Univerziteta u Splitu, predstavio je rezultate istraživanja sa dr Fičom na javnom predavanju u Splitu 10. maja 2024. godine, prenosi Dalmacija Danas.
Potopljeno neolitičko naselje kod rta Soline na otoku Korčuli, stavlja se na kartu važnih arheoloških lokaliteta u znatno širem mediteranskom i europskom kontekstu. Radiokarbonska analiza sačuvanog drva pokazala je da naselje Soline datira otprilike 4.900 godina prije Krista.
Pronađeni su brojni ostaci keramičkih posuda i kremenih alatki, a posebno se ističu koštane alatke, kao što su igle i šila, od kojih pojedine imaju umjetničku i obrednu funkciju.
Kurir.rs/Jutarnji.hr
NE PROPUSTITE
