Novosadska toplana: Od gubitaša iz 2012. do jednog od najmodernijih sistema daljinske energetike


Nastankom savremenog Novog Sada u XVIII veku kao jedno od ključnih i strateških pitanja nametnuo se problem organizovanja grejanja stanovništva. Shodno duhu vremena i stepenu tehnološkog razvoja, i u sledećim vekovima ovaj komunalni problem je rešavan kupovinom i trošenjem uglja i drva. Novi Sad po oslobođenju 1918. godine postaje važan političko-administrativni i ekonomski centar. U toku trajanja Kraljevine Jugoslavije, Srpska Atina uspela je gotovo da duplira svoju populaciju.

Dug prema Toplani 2012. bio 4,5 milijardi dinara!

Ovaj ubrzani razvoj je praćen i masovnom ugradnjom sistema centralnog grejanja u pojedine objekte, ali nikada se nije pristupilo izgradnji centralnog gradskog toplovoda. Kada je 1961. godine novosadska električna centrala prestala da proizvodi električnu energiju, ukazala se mogućnost da se njeni kapaciteti iskoriste za zagrevanje stanova. Tu nalazimo i začetak priče o početku rada Novosadske toplane i razvitka ove važne i jedne od najmlađih komunalnih delatnosti u Novom Sadu. Decenije su počele da se nižu, izgrađeni su kilometri i kilometri toplovoda, toplane Sever, Jug, Istok i Zapad kao i Termoelektrane/Toplane Novi Sad(TE-TO). Veće investicije u daljem periodu zaustavio je početak raspada Jugoslavije, sankcije UN-a, inflacija i Nato Agresija.

Napredovanje preduzeća nije usledilo nakon promena posle 5. oktobra 2000. godine. Čak šta više, dugovanja su periodu od 2008. do 2012. godine povećana do neverovatnog iznosa 4,5 milijarde dinara. Takva situacija je bila u Toplani kada je Srpska napredna stranka preuzela vlast u Novom Sadu 2012. godine. Važno je napomenuti da je na dug od 4,5 milijardi dinara trebalo dodati još 400 miliona dinara duga prema robnim rezervama za nabavku mazuta. Održivost čitavog sistema daljinskog grejanja u Novom Sadu dovedena je u pitanje kao i buduća grejna sezona za 2013. godinu. Glavni izvor finansijskog kolapsa Toplane bila su dugovanja prema dobavljačima i brojni nerazumni i nerentabilni krediti koji su uzimani.

snimak-ekrana-2500.jpg
Foto: Printscreen/Instagram/milosvucevic


U takvom momentu, u kojem bi mnogi digli ruke, Vučević je sa svojim timom započeo plan revitalizacije jednog od ključnih sistema za svakodnevni život Novosađana. U predanom radu zaposlenih u samoj Toplani, kao i u njihovim direktorima Dobrosavu Arsoviću i Nenadu Barcu, Vučević je našao pouzdane saradnike u cilju ispunjenja misije spasavanja Toplane. Dugogodišnje domaćinsko i mudro upravljanje je učinilo da Toplana, u momentu kada je Vučević otišao sa funkcije gradonačelnika, od gubitaša iz 2012. godine postane jedan od najmodernijih sistema daljinske energetike u Evropi.

Ogromni dugovi Toplane su vraćeni a samo preduzeće počelo je da radi sa prihodom koji je redovno uplaćivan u gradsku kasu. Podsećanja radi, u poslednjih 11 godina u sistem daljinskog grejanja Novog Sada investirano je ukupno preko 90 miliona eura.

U periodu od 2012. do 2023, godine izgrađena je i rekonstruisana vrelovodna mreža u ukupnoj dužini od 94,9 km. Zato nas i ne čudi činjenica da je prema podacima Svetske banke, po indikatoru produktivnost( količini isporučene energije po 1 zaposlenom), Novosadska toplana spada među najproduktivnije evropske kompanije za daljinsko grejanje. Novosadska toplana danas greje 112.000 stanova i poslovnih prostora, odnosno snabdeva toplotnom energijom 76% objekata u Gradu što je po podacima Svetske banke jedan od najviših nivoa toplifikacije u Evropi. Ako se vratimo u prošla vremena, 1972. godine Toplana je zagrevala ukupno 10.000 stanova što jasno ukazuje na uspešan razvoj ove komunalne delatnosti.

U cilju ostvarivanja najviših standarda, toplotni izvori Novosadske toplane danas su primer modernizovanih, potpuno automatizovanih i na najvišem nivou digitalizovanih postrojenja za proizvodnju toplote. Pre dolaska Vučevića na vlast, novinske stupce su punile vesti o nestanku čitave toplane Mišeluk a danas, zahvaljujući velikim ulaganjima, Novi Sad ima dve savremene visokoefikasne kogeneracione elektrane ukupnog kapaciteta 14 MWe + 14 MWt, koje kao povlašćeni proizvođači proizvode preko 110.000 MWh "zelene" električne energije godišnje, a isto toliko otpadne toplote iz kogeneracije plasiraju u sistem daljinskog grejanja.

Ovo su prve kogeneracione elektrane u Srbiji na sistemu daljinskog grejanja. Ovo je sve ostvareno i učinjeno iako su važeće cene toplotne energije od 01.08.2023. više za svega 8% u odnosu na cene iz novembra 2012. godine. Čovek ne može a da se ne zapita kako je takvo preduzeće moglo da padne na kolena 2012. godine? Samo ovaj segment rada Vučevićeve administracije, najbolje ilustruje koliko se Novi Sad promenio na bolje u roku od samo 10 godina. Svakako, neverovatna transformacija Novosadske toplane ostaće zapamćena kao jedan od brojnih uspeha Miloša Vučevića dok je obavljao funkciju gradonačelnika Novog Sada.