NIKOLIĆ I DAČIĆ POLOŽILI VENCE: Deca Srbije vas neće zaboraviti

Da nije bilo vas u Srbiji se ne bi rađala deca, a rađaju se čestita i ponosna deca Srbije koja vas nikad neće zaboraviti. Zauvek hvala, napisao je predsednik Srbije u knjigu Spomen groblja oslobodiocima Beograda

Državnu ceremoniju kojom se obeležava ova značajna godišnjica prevodio je premijer Ivica Dačić, uz prisustvo članova vlade, Vojske Srbije, predstavnici Grada Beograda, SUBNOR-a...

Dačić je takođe položio venac uz državne i vojne počasti i intoniranje srpske himne garde vojske Srbije. On se upisao u spomen knjigu i nakon toga je kazao da Srbija treba mnogo više da ističe svoj antifašizam. On je ocenio da je prvi korak ka gubljenu slobode zaborav.

"Jedno vreme su narodi na strani Hitlera više nego Srbi obeležavali dan oslobođenja, ali mislim da smo se dozvali pamet", kazao je Dačić.

Vence su položili i predstavnici Grada Beograda, a odavanju počasti oslobodiocima Beograda prisustvovali su predstavnici diplomatskog kora i boračkih organizacija.

Jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije pod komandom generala Peke Dapčevića i sovjetske Crvene armije na čelu sa generalom Vladimirom Ždanovom oslobodile su Beograd 20. oktobra 1944.godine.

Operacija oslobađanje Beograda započela je 12. oktobra i trajala je do 20. oktobra 1944. godine, kada je Beograd oslobođen nakon četvorogodišnje okupacije tokom koje je stradao veliki broj Beograđana, dok je sam grad pretrpeo razaranje izuzetno velikog obima.

Do 14. oktobra jedinice NOVJ-a dospele su do oboda Beograda, odnosno do Žarkova i Čukarice, a tokom noći 13. na 14. oktobar zaposednuta je Avala, dok je tokom poslepodneva 14. oktobra usledio zajednički napad jedinica NOVJ i Crvene armije na grad iz više pravaca odnosno četiri kolone.

Prva kolona bila je linijom Bulevar Kralja Aleksandra s ciljem da se dođe do Dušanove ulice, druga kolona išla je od Banjice preko Dedinja na Krunsku ulicu, treća od Topčidera na ulicu Kralja Milana, i četvrta linijom od Čukarice put Savskog pristaništa.

I pored toga Nemci su pružali "žilav" otpor, a tokom prvog dana i noći završne faze operacije zaposednuta je Banjica, Dedinje i Topčider i jedinice NOVJ i Crvene armije dospele su do Slavije i Mostara.

Sa druge strane, oslobođena je Dunav stanica, dok su Nemci žestoko branili blok službenih zgrada u Nemanjinoj i oko Starog Dvora.

Do večeri 16. oktobra oslobodioci su pristigli do zgrade Narodnog pozorišta, koje je zauzeto sutradan.

Sve do 18. oktobra smenjivali su se napadi i kontranapadi, a najžešće borbe vodile su se kod železničkog mosta i kod hotela "Moskva" na Terazijama.

"Žilav" otpor jedinice nacističke Nemačke pružale su na Čukarici i blizu obližnje Šećerane, zbog povlačenja preko Save.

Nemci su na tim mestima bili podržani artiljerijom utvrđenom na Adi Ciganliji i na Bežanijskoj kosi.

Još 19. oktobra uveče, oslobođenje Beograda simbolično je obeleženo, jer je partizan Miladin Petrović na palati "Albanija" na Terazijama, tada najvišoj zgradi u gradu, razvio jugoslovensku trobojku s petokrakom.

Istog dana zauzete su pored palate "Albanija" i hotel "Moskva" i glavna Železnička stanica.

Ostaci nemačkih jedinica koncentrisanih na prostoru Kalemegdana i oko Savskog mosta, povukli su se preko Save tokom noći 19. na 20. oktobar, a iste noći oko dva sata ujutru oslobodioci su zauzeli i Kalemegdan.

Mostobran na levoj obali Save oformljen je tokom prepodneva 20. oktobra pošto je Savski most zaposednut oko osam sati tog jutra, dok je Zemun oslobođen 22. oktobra, a ostaci nemačkih jedinica su odstupili put Rume.

Spomen groblje oslobodiocima Beograda kod Novog groblja svečano je otvoreno 20. oktobra 1954. na desetogodišnjicu oslobođenja.

Na natpisu na spomen groblju stoji da su za oslobođenje Beograda dali svoje živote 2.944 borca Narodno-oslobodilačke vojske Jugoslavije i 961 borac Crvene armije, kao i da na tom groblju počiva 1.386 boraca NOVJ i 711 boraca Crvene armije.

Prilikom 10 godina obeležavanja oslobođenja Beograda zvanično je objavljeno da su nemačke snage tada imale 16.799 mrtvih i 8.739 zarobljenih.

Sovjetski general Ždanov i maršal Sergej Birjuzov, koji je rukovodio sovjetskim frontom u okviru čijih operacija je bila i Beogradska, poginuli su 19. oktobra 1964. kada je njihov avion udario u Avalu prilikom dolaska na proslavu 20. godišnjice oslobođenja Beograda.

Na mestu tragedije na Avali podignuto je spomen obeležje.