Pored nje ste, šetajući Knez Mihailovom ulicom, sigurno prošli nebrojano puta. Verovatno ste se, za vreme letnjih vrućina, tu i osvežili jer njena ledena voda "vraća iz mrtvih".

Reč je svakako o jednoj od najpoznatijih prestoničkih česama, ali da li ste znali kako se ona zove?

Prve javne česme u Beogradu sagrađene su još u dalekoj prošlosti. Iako su inicijalno bile samo mesta gde su ljudi i životinje mogli da utole žeđ, već od 15. veka postale su prava vajarska remek-dela, objekti kojima su se divili i o kojima su pričali varošani, ali i svi koje bi put naneo u Beograd.

U vekovima koji su usledili, promenama vlasti, ratovima i razaranjima Beograda, većina starih prestoničkih česama je zauvek nestala, ali se nekoliko ipak sačuvalo i do današnjih dana.

Jedna od njih, koja ujedno spada i u red najstarijih je Delijska česma. Iako ovo nije prva česma ovog imena, već pre njena treća "varijanta" priča o njoj veoma je zanimljiva. Prva Delijska česma nalazila se ispred Delijskog konaka, mesta gde je za vreme turske vladavine Beogradom bila smeštena turska konjica - delije.

Ostaci njihovog konaka danas ne postoje, ali se zna da je bila reč o impozantnoj građevini koja se u XVIII veku nalazila negde na prostoru između današnjih ulica Knez Mihailove, Vuka Karadžića i Uskočke.

Nakon što je prva Delijska česma srušena, na uglu sada već ulica Kneza Mihaila i Vuka Karadžića, 1889. godine podignuta je druga česma.

Ali ni ovo nije česma čijom vodom današnji Beograđani gase žeđ u vrelim danima! Naime, 1913. godine kada su kopani temelji za zgradu SANU srušena je i druga Delijska česma.

I tako dolazimo do današnjih dana. Prilikom rekonstrukcije ulice Kneza Mihaila 1987. godine, neko se dosetio česama koje su postojale na ovom mestu, pa je po nacrtima čuvenog arhitekte Aleksandra Deroka podignuta treća Delijska česma koja i danas postoji.

knez-mihailova.jpg
Nebojsa Mandic 

(Dnevno.rs)