Spomenik je postavljen 1982. godine na platou Gornjeg grada Beogradske tvrđave. Autor je vajar Nebojša Mitrić koji je delo poklonio gradu.
Skulptura je visoka 3,20 metara, a na postamentu su motivi srednjovekovne simbolike i natpis: „Nađoh najkrasnije mesto od davnina, preveliki grad Beograd – despot Stefan Lazarević, 1377 – 1427, veliki vladar i pesnik, ktitor Beograda.
Bronzana figura muškarca sa plaštom predstavlja uspomenu na velikog srpskog vladara, književnika i graditelja.
Despot Stefan, sin kneza Lazara Hrebeljanovića i kneginje Milice, nasledio je Srbiju posle boja na Kosovu, kada mu je pripao težak zadatak da vodi porobljenu državu. Iako mlad uspeo je da razbijenu Srbiju osnaži.
Despot Stefan je poštovao vazalnu zakletvu sve do 1402. godine, kada je sultan Bajazit pao u tatarsko zarobljeništvo. Tada nastaje zaokret u spoljnoj politici i njemu ugarski kralj na upravu daje Beograd, gde on iz Kruševca seli centar svoje vladavine.
Beograd tada postaje prvi put srpska prestonica, vojno, ekonomsko i kulturno središte države.
Beograd ulogu glavnog grada, nije imao dugo, ukupno 23 godine, do smrti despota Stefana 1427. godine.
Despot Stefan je prema rečima njegovog biografa Konstatina Filozofa, bio opčinjen Beogradom, poredio ga je sa „najlepšim mestom, od davnina prevelikim gradom“.
Beograd ga se i kroz ovaj spomenik na Kalemegdanu danas dostojno seća. Predstavlja jedan od simbola glavnog grada, koji čuva uspomenu na znamenitog vladara.
kurir.rs/gradonačelnik.beograd.rs/Prenela: T. B.
