BEOGRAD - Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju dan u crkvenom kalendaru posvećen Savi Osvećenom odnosno Savi Prepodobnom.

Sava je rođen u Cezareji, današnjem Kajseriju, godine 439, a upokojio se u Jerusalimu, 5. decembar 532. godine.

Stasavao je u Kapadokiji, u hrišćanskoj porodici, od oca Jovana i majke Sofije. Zamonašio se u sedamnaestoj, bio je hrišćanski sveštenik, osnivač crkve u Jerusalimu i svetitelj.

Stari kažu kažu da se Sava čitavog života borio sa demonima koji su želeli da ga ubede da digne ruke od pravoslavlja. Na zapadu Srbije današnji dan nazivaju Petkom pred Nikoljdan.


Sava, kog pozva car Anastasije I, a na nagovor patrijarha Jerusalimskog, pokazao se kao dosledni zaštitnik pravoslavlja, što je razgnevilo cara. Posle smrti cara Anastasija, a tokom vladavine cara Justina spor je okončan i Sava se vratio u svoj manastir. Postoje spisi koji svedoče o učešću Save Osvećenog u teološkim sporovima koji su se vodili u Carigradu pre i tokom Četvrtog vaseljenskog sabora.

Sava Osvećeni je autor povelje, nazvane po njemu - Povelja Svetog Save - u kojoj je regulisan redosled bogosluženja, i opisana monaških tradicija palestinskih manastira 5. veka. Pisana je pod uticajem manastirskih povelja Svetog Pahomija i Svetog Vasilija Velikog.

Pravoslavna crkva proslavlja ovog svetitelja 18. decembra po Gregorijanskom kalendaru, odnosno 5. decembra po Julijanskom.

Manastir Svetog Save Osvećenog

Manastir Svetog Save Osvećenog (Mar Saba) osnova je 485. godine i još tada je nazvan Velika lavra. To je najznačajniji je manastir judejske pustinje, nalazi se između Vitlejema i Mrtvog mora. Podignut je na strmoj zapadnoj strani Kedronske doline. Njegova istorija je duga preko 1.500 godina.

Sveti Sava Osvećeni je po svojoj svetosti postao poznat u čitavom svetu. Umro je 532. godine. Unutar crkve je postavljen stakleni kivot sa netruležnim moštima Svetog Save Osvećenog (438 – 532. godine), koje su uspešno vraćene, nakon mnogo vekova, 1965. godine.Manastir je četrnaest puta u svojoj istoriji doživeo razne neprijateljske napade.

Monaški život po Savi

Monaški život u manastiru Svetog Save je veoma strog. Manastir živi po vizantijskom vremenu, što znači da se dvanaest sati dana uvek poklapa sa zalaskom sunca. Bogosluženja počinju sat ili dva posle ponoći, traju šest do sedam sati svaki dan, a u Velikom postu ona traju i do deset sati. U manastiru se jede samo jedanput dnevno, izuzev subote, nedelje i velikih praznika, kada se postavljaju dve trpeze.

Posle Svetog Save, Lavra je najpoznatija po Svetom Jovanu Damaskinu, koji je živeo sredinom osmog veka, budući u to vreme najveći teolog, filosof i himnograf čitave hrišćanske carevine. Savini sledbenici - savaiti poznati su po tome što su uvek bili branitelji vere, ne samo u Svetoj Zemlji nego i izvan nje.